Πέτρα

Ευρίσκεται στο Β.Δ τμήμα του νησιού και προήλθε από την συνένωση των κοινοτήτων Πέτρας - Λαφιώνας - Σκουτάρου - Στύψης - Υψηλομέτωπου και των τουριστικών οικισμών Ανάξου και Πετρί. Απέχει περίπου 55 km από τη Μυτιλήνη. Παραλιακό χωριό η Πέτρα χτισμένο σ’ ένα καταπράσινο κάμπο, που η παράδοση τον θέλει ως το αγκυροβόλι του Αχιλλέα στον Τρωικό πόλεμο. Διαθέτει πλατιά αμμουδιά και από ψηλά φαντάζει μέσα στους καταπράσινους κάμπους και την ανοιχτή θάλασσα, με τον περίεργο ψηλό βράχο που επάνω του κυριολεκτικά λάμπει το εκκλησάκι της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας.

   Τα τελευταία χρόνια εξελίχθηκε σε σύγχρονο τουριστικό θέρετρο. Εδώ παρατηρείται πολλή μεγάλη κίνηση το καλοκαίρι και αποτελεί το «κέντρο διασκέδασης» με πολλά μπαρ, ταβέρνες και εστιατόρια. Εδώ θα βρείτε ταχυδρομείο, ΟΤΕ, τράπεζες, αγροτικό ιατρείο, κτηνιατρείο, ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα και ποδήλατα. Ακριβώς απέναντι από την παραλία βρίσκονται τρία ακατοίκητα νησάκια, το μεγαλύτερο από τα οποία είναι ο Άη-Γιώργης. Καΐκια και βάρκες που φεύγουν από το λιμάνι ή το κεφαλόσκαλο της Πέτρας πηγαίνουν απέναντι σε τακτά δρομολόγια. Μπορείτε να οργανώσετε εκδρομές και να διανυκτερεύσετε φροντίζοντας για έναν ύπνο στην ύπαιθρο.

    Είναι η πατρίδα πολλών προσωπικοτήτων της τέχνης και των γραμμάτων όπως είναι ο Νεοκλής Καζάζης, ο Θρασύβουλος Σταύρου, ο Κ. Φριλίγκος, ο Ορέστης Κανέλλης και πολλοί άλλοι. Ο τόπος τούτος φαίνεται να ήταν κατοικημένος από τους αρχαίους χρόνους, γεγονός που αποδεικνύεται από τους αρχαίους τάφους (Ελληνικούς) που βρέθηκαν στη θέση Κεραμιδαριά 600 μέτρα έξω από το χωριό. Βρέθηκαν επίσης νομίσματα Ρωμαϊκής εποχής, Βυζαντινά ανάγλυφα, εντοιχισμένος δικέφαλος αετός εις τον περίβολο της Παναγίας και τοιχογραφίες του 16^ου μ.Χ. αιώνα στο ναό του Αγίου Νικολάου.

    Η Πέτρα κατά το 17ο αιώνα βρισκόταν σε μεγάλη εμπορική και πολιτιστική ακμή και έτσι προκάλεσε το αρπακτικό ενδιαφέρον του γάλλου κουρσάρου Ούγου Ντε Κρεβελλιέ (Hugus de Crevellier) που στα 1675 τρομοκρατεί το Αιγαίο. Μία νύχτα του Μάρτη του ίδιου χρόνου καταλαμβάνει μαζί με άλλους 800 κουρσάρους το χωριό. Αφού το λεηλάτησε, πήρε μαζί του και 500 πετριανούς σκλάβους. Πάντως αξίζει να σημειωθεί, ότι από την λεηλασία διεσώθη ο Ναός της Παναγίας, καθώς και οι υπόλοιπες εκκλησίες της Πέτρας, ίσως επειδή οι κουρσάροι ήταν Χριστιανοί. Βέβαια η Πέτρα όπως όλο το νησί, γνώρισε την τουρκική σκλαβιά. Στις 4 Δεκεμβρίου 1912 ο στρατός των τριών ελληνικών πλοίων Αθήναι, Μυκάλη και Εσπερίς σε συντονισμό με τα Ελληνικά στρατεύματα της Μυτιλήνης, απελευθέρωσαν τη Πέτρα και εξουδετέρωσαν τις δυνάμεις των Τούρκων στο ύψωμα Κλαπάδος (680 μέτρα). Επικεφαλίς των τριών πολεμικών που αγκυροβόλησαν στη Πέτρα ήταν ο Ναύαρχος Κουντουριώτης. Η παράδοση των τουρκικών δυνάμεων έγινε άνευ όρων το πρωί της 8^ης Δεκεμβρίου 1912.

Άναξος - Σκουτάρος

    Από την Πέτρα μπορείτε να επισκεφθείτε τα γύρω χωριά και τους οικισμούς που ξεχωρίζουν για την γραφικότητά τους. Αν προτιμάτε να κολυμπήσετε σε μια εξίσου όμορφη παραλία με αυτή της Πέτρας και να φάτε σε παραδοσιακά ταβερνάκια δεν έχετε παρά να διανύσετε 2χλμ. μέχρι την Άναξο.

 Αν πάλι προτιμάτε τις παρθένες παραλίες θα πάτε άλλα 3,5χλμ. από την Άναξο στη Μικρή Τσιχράντα (Αμπέλια). Λίγο πιο μακριά θα συναντήσετε το χωριό Σκουτάρος (7χλμ από την Πέτρα) χτισμένο σε μια καταπράσινη πλαγιά.

Λαφιώνας

    Το χωριό Λαφιώνας βρίσκεται ΝΔ της Πέτρας σε απόσταση 5χλμ. Είναι ένας γραφικός οικισμός με φανταστική θέα προς την Πέτρα και το Μόλυβο, με τα καφενεδάκια του και τις όμορφες εξοχές του. Το καλοκαίρι λειτουργεί το ΄΄Λαογραφικό Μουσείο΄΄ στο Δημοτικό Σχολείο με αντικείμενα που δανείζουν οι ίδιοι οι κάτοικοι και που θυμίζουν παλαιότερες εποχές. Aπό πληροφορίες που μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, το χωριό πρέπει πάντως να έχει χτιστεί πριν περίπου 400 χρόνια (εποχή της ενετοκρατίας και των πειρατών), διότι λέγεται πως όταν οι κάτοικοι πληροφορούνταν επιδρομές πειρατών εγκατέλειπαν το χωριό και έβρισκαν καταφύγιο στο δάσος. Στο χωριό υπάρχει και ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ρυθμού βασιλικής. Ανεγέρθη το 1807 και ανακαινίσθηκε το 1920. Το τέμπλο του ναού είναι από κυπαρισσένιο ξύλο, το οποίο προμηθεύτηκαν οι κάτοικοι από ένα ιστιοφόρο που μετέφερε ξυλεία στη Σμύρνη και που όμως λόγο κακοκαιρίας αγκυροβόλησε στην Πέτρα. Οι κάτοικοι της Λαφιώνας το αγόρασαν τότε αντί 300 χρυσών λιρών. Τέτοια τέμπλα υπάρχουν μόνο τρία στη Λέσβο. Στην αγροτική θέση Τεκές και σε απόσταση τριών χιλιομέτρων από την Κοινότητα, βρίσκεται η πρώτη στη Λέσβο Ιερά Μονή του Αγίου Αλεξάνδρου, Πρώτου Επισκόπου Μηθύμνης που χτίστηκε το 325 μ.Χ. Ο Άγιος Αλέξανδρος έλαβε μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νικαίας. Ο ναός είναι παλαιοχριστιανικής βασιλικής και μεταξύ των διαφόρων ευρημάτων, σώζεται ακόμα και σήμερα το λίθινο χαραγμένο μνημείο που φιλοξένησε το σκήνωμα του Αγίου Αλεξάνδρου.

Στύψη

    Στον Δήμο Πέτρας θα συναντήσουμε στη δυτική πλαγιά του όρους Λεπέτυμνος το χωριό Στύψη, χαρακτηριστικό δείγμα ορεινού γραφικού οικισμού. Στη θέση ΄΄καστρέλι΄΄ δε, σώζονται ερείπια μικρού μεσαιωνικού κάστρου.

Πετρί

    Την πανοραμική άποψη όλης της περιοχής της Πέτρας θα απολαύσετε από το Πετρί, τον μικρό οικισμό του Δήμου που βρίσκεται ανατολικά, χωμένο στις καρυδιές και στις λεύκες. Το καλοκαίρι το Πετρί γίνεται ένα διεθνές ΄΄στέκι΄΄. Το μοναδικό καφενείο που λειτουργεί, εκτός των παραδοσιακών μεζέδων, προσφέρει - κατά παραγγελία - και ΄΄κόκορα αλανιάρη΄΄. Το Πετρί είναι σε απόσταση 2,5χλμ. από την Πέτρα και αξίζει να πάτε με τα πόδια το απόγευμα, για ν' απολαύσετε ένα μαγευτικό ηλιοβασίλεμα. Αν είστε λάτρης της παράδοσης δεν θα παραλείψετε να επισκεφθείτε τους νερόμυλους στην περιοχή Λιγώνα Β.Α της Πέτρας και σε απόσταση 2χλμ. Σώζονται ακόμη τα αυλάκια και τα κανάλια που μετέφεραν το νερό του πλατανοσκέπαστου ποταμού στους μύλους, με την αξιοπρόσεκτη αρχιτεκτονική. Φροντίστε να έχετε μαζί σας νερό και φαγητό.

Φυσική Ομορφιά-Παραλίες

 

    Η Πέτρα - όπως και η Άναξος - έχει μία από τις πιο μαγευτικές και καθαρές αμμουδιές του νησιού.
Το πράσινο κυριαρχεί παντού και όλες οι περιοχές που αναφέραμε παραπάνω προσφέρονται για ιδανική ψυχαγωγία.
 Κάτω στη κεντρική πλατεία του χωριού, που είναι σχεδόν πάνω στο κύμα, η ώρα του ηλιοβασιλέματος είναι η πιο γλυκιά ώρα της ημέρας και, όπως λέει ο ποιητής «η φύση βαλσαμώνει άνθη και φύλλα και κλαδιά στη Πέτρα είναι πετιμέζι».

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣΝαός της Παναγίας Γλυκοφιλούσας

    Ο ναός αυτός βρίσκεται χτισμένος πάνω στο βράχο που βρίσκεται περίπου στο κέντρο του χωριού, ύψους τριάντα σχεδόν μέτρων. Η αρχιτεκτονική του ναού είναι τύπου τρικλίτου Βασιλικής. Ο βράχος αυτός απότομος και απλησίαστος, πλαισιώνεται από τη βορινή του πλευρά με 114 σκαλοπάτια, που είναι σκαλισμένα πάνω στο βράχο με κόπο και εξαιρετική τέχνη. Γύρω στα 1500 – και πολύ προτού ο ναός πάρει τη σημερινή του μορφή – ο βράχος αυτός αποτελούσε ένα είδος οχυρού υπό την ηγεμονία των Γατελούζων στη Λέσβο. Έχουμε πολλές μαρτυρίες για την ύπαρξη του οχυρού αυτού εκείνους τους χρόνους. Ο Φλωρεντίνος Αββάς Μπουοντελμόντε (Avva Chr. Buodelmode) που επισκέφθηκε τη Λέσβο στις αρχές του 15^ου αιώνα, στο βιβλίο του Περί των Νησιών του Αρχιπελάγους που εκδόθηκε το 1420, αναφέρει μεταξύ άλλων και το φρούριο της Πέτρας. Επίσης ο Βαρθολομαίος Ζαμπέρτι (Bartholomew Zaberti) σ’ ένα σονέτο του γύρω στα 1485 αναφέρεται για το οχυρό της Πέτρας.

    Επίσης, μεσαιωνικοί χάρτες σημειώνουν το οχυρό ακριβώς πάνω στο βράχο, ενώ μέχρι σήμερα σώζεται φολιδωτό οικόσημο των Γατελούζων καθώς και εντοιχισμένος δικέφαλος αετός στη δυτική πλευρά του αυλότοιχου. To αξιοσημείωτο πάντως είναι ότι ακριβώς μέσα στο οχυρό υπήρχε ένας μικρός ναός της Παναγίας, που προϋπήρχε του 1462, έτος κατάκτησης της Λέσβου από τους Τούρκους. Το 1609 ανεγέρθη μεγαλύτερη εκκλησία με κελιά, ενώ το 1840 με σουλτανικό φιρμάνι που σώζεται μέχρι και σήμερα, ανακαινίζεται εκ θεμελίων ο ναός και παίρνει τη σημερινή του μορφή. Αυτό προκύπτει και από την  εντοιχισμένη πλάκα στο καμπαναριό με την εξής επιγραφή : <<Πρωτομάστορ του ναού Στρατήγη Καρέκος 1840>>. Ξυλόγλυπτος Δεσποτικός Θρόνος και ξύλινο ζωγραφισμένο τέμπλο κατασκευάζονται στο εσωτερικό του ναού. Πρωτομάστορας ο Στρ. Καρέκος από την Ανεμώτια Λέσβου.

    Ο θρύλος λέει ότι ένα Γαλαξιδιώτικο καράβι, γύρω στα 1600, αγκυροβόλησε στα νησάκια της Πέτρας τα οποία θεωρούνται ως φυσικό και σίγουρο λιμάνι. Ένα βράδυ ο καπετάνιος, σαν θεοφοβούμενος που ήταν, πήγε στο αμπάρι να θυμιάσει το θαυματουργό εικόνισμα της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας που είχε στο καράβι του. Με μεγάλη του όμως έκπληξη είδε ότι το εικόνισμα έλειπε από τη θέση του. Κάνει το σταυρό του, ανεβαίνει στο κατάστρωμα, γυρίζει προς τη στεριά και βλέπει στον έρημο μέχρι τότε βράχο της Πέτρας κάτι σαν θεϊκή λάμψη. Χαρούμενος ο καπετάνιος παίρνει τους ναύτες του και ανεβαίνουν στον απόκρημνο βράχο όπου βρίσκουν επάνω το εικόνισμα της Παναγίας. Το πήραν και γύρισαν στο καράβι. Το πρωί πάλι ο καπετάνιος δε βρίσκει το εικόνισμα στη θέση του και τότε κατάλαβε πως η Παναγία ήθελε να μείνει πάνω στον ασάλευτο βράχο και να χτίσει στη κορυφή του το σπίτι της. Σκέφτηκε πως δεν έπρεπε να εναντιωθεί στη θέληση της Παναγίας. Πηγαίνει λοιπόν στους προεστούς του χωριού και τους λέει τα όσα συνέβηκαν. Τότε γίνεται συμβούλιο και αποφασίζουν να διαθέσουν τα απαιτούμενα χρήματα για να χτίσουν πάνω στο βράχο ένα μικρό εκκλησάκι. Έτσι, το μικρό αυτό εκκλησάκι χτίζεται το 1600 περίπου και, συμπληρώνει ο θρύλος, αυτό το μαρτυρεί μια επιγραφή που είναι εντοιχισμένη στο κωδονοστάσιο: <<Έτος 1609 Βρανάς Βατατσή>>.

    Aργότερα, το 1747 οι προεστοί του χωριού θέλησαν να κάνουν την εκκλησία μεγαλύτερη. Για το σκοπό αυτό πούλησαν τα κτήματα των άλλων εκκλησιών και με το ποσό που συγκέντρωσαν άρχιζαν να χτίζουν την εκκλησία. Θεμέλιο το κτίριο δεν ήθελε. Είχε βάσεις πολύτιμες: το στερεό βράχο και τη χάρη της Παναγίας. Αμέσως, όλο το χωριό, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, άρχισαν να κουβαλούν πέτρες, μόλια και ασβέστη ενώ οι χτίστες με σχοινιά δεμένοι, χωρίς κανένα φόβο – εφ' όσον χτίζανε το σπίτι της δικιάς τους Παναγίας – έχτιζαν την εκκλησία. Και ο θρύλος συνεχίζει λέγοντας μάλιστα ότι ένα Σαββατόβραδο τότε που ο επιστάτης κερνούσε τους τεχνίτες γλίστρησε και έπεσε στο κενό. Όλοι τότε γύρισαν να δουν τα ματωμένα κομμάτια του, αλλά με έκπληξη τον είδαν ολόρθο με το δίσκο στο χέρι. Το χτίσιμο προχώρησε γοργά με γέλια και τραγούδια και σε λίγο καιρό στάθηκε περίλαμπρη και επιβλητική η εκκλησία της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας. Όλοι οι πιστοί αφιέρωναν ασήμια και χρυσαφικά, τα λεγόμενα τάματα, προκειμένου η Παναγία να σώσει με τη χάρη της τον άρρωστό τους. Aπό τότε ακούστηκε και το λαϊκό δίστιχο : << Ω Παναγιά μου πετρανή με τα πολλά καντήλια, τον άρρωστό μου γλίτωσε να σου τα κάνω χίλια >>. (κείμενο Β Φούσκας)

Ναός του Αγ. Νικολάου

    Ο Ναός του Αγίου Νικολάου, βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο του χωριού κάτω από έναν βαθύσκιωτογεροπλάτανο. Μονόκλιτη βασιλική με τρία στρώματα τοιχογραφιών. Οι παλαιότερες ίσως προέρχονται από τον 16ο αιώνα. Επίγραμμα αναφέρεται στον ζωγράφο Νικόλαο Φίτζη από την Πελοπόννησο που ΄΄ευπρέπισε΄΄ τον ναό το 1721. Το 1937 έγινε η αναστήλωση του και σήμερα είναι διατηρητέο μνημείο.

ΜΟΥΣΕΙΑ Αρχοντικό της Βαρελτζίδαινας

    Το ΄΄Aρχοντικό της Βαρελτζίδαινας ΄΄ έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο. Είναι Μακεδονικού τύπου αρχοντικό με χαρακτηριστική ζωγραφική και ξυλόγλυπτη διακόσμηση. Χτισμένο στις αρχές του 18^οαιώνα πήρε το όνομα ΄΄Βαρελτζίδαινα΄΄ γιατί αυτή ήταν η τελευταία που έζησε μέσα σ’ αυτό και πέθανε το 1940 σε ηλικία 100 ετών. Το 1963 το αγόρασε το Υπουργείο Πολιτισμού, από τους κληρονόμους της. Αποτελείται από ισόγειο και έναν όροφο. Στο ισόγειο υπάρχει μία μεγάλη αποθήκη όπου αποθήκευαν λάδια, κρασιά κτλ. Στον όροφο υπάρχει ένα μεγάλο χωλ και γύρω τα δωμάτια. Σ’ ένα από τα δωμάτια ο άρχοντας του σπιτιού, καλούσε τους προύχοντες και συζητούσαν τα προβλήματα του τόπου. Διατηρείται ο θρόνος του άρχοντα όπου επάνω στο θρόνο διακρίνεται το οικόσημο. Στο ταβάνι υπάρχει ένα περιστέρι που συμβολίζει την Ειρήνη. Στη στέγη του αρχοντικού υπάρχει η κρύπτη όπου κρύβονταν από τους πειρατές. Eπίσης, στα σαλόνια των γυναικών υπάρχει ζωγραφική στους τοίχους με την Κωνσταντινούπολη.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

    Τα σπίτια στη Πέτρα είναι χτισμένα τα περισσότερα με πέτρα και κεραμοσκεπή. Στις αρχές του περασμένου αιώνα τα σπίτια των ευπόρων κατοίκων ήταν δίπατα (ισόγειο και πρώτο πάτωμα) όπου το ισόγειο ήταν κατασκευασμένο μόνο από πέτρα και χωρίς παράθυρα. Το πρώτο πάτωμα ήταν ξύλινο από τις τρεις πλευρές και με εξώστες (τα λεγόμενα σαχνισίνια). Το ισόγειο αποτελείτο από μία μεγάλη αυλή στρωμένη με μαλτέζικα, καθώς και από μία μεγάλη αποθήκη.

ΠΑΡΑΔΟΣΗ Ήθη - Έθιμα

    Η βασιλική εορτή του χωριού είναι στις 15 Αυγούστου κάθε χρόνο, ημέρα εορτής της Μεγαλόχαρης Παναγίας. Αυτή τη μέρα είναι το κεντρικό γεγονός τουλάχιστον για όλο το Β.Α τμήμα της Λέσβου. Αλλά και από κάθε μέρος του νησιού έρχονται Χριστιανοί να προσκυνήσουν τη Μεγαλόχαρη ή να εκπληρώσουν το τάμα τους προς αυτή. Η μέρα αυτή γιορτάζεται με λαϊκούς χορούς και τραγούδια στη κεντρική πλατεία του χωριού ενώ διασκεδάζουν όλοι οι πολίτες.

Συνεταιρισμοί - Τοπικά Προϊόντα

Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Πέτρας

    Ιδρύθηκε το 1983 με πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των δύο φύλλων και έτσι 24 γυναίκες της Πέτρας, ξεκίνησαν τον πρώτο Αγροτουριστικό Συνεταιρισμό Γυναικών στην Ελλάδα. Στόχος τους ήταν και είναι να αυξήσει η γυναίκα το οικογενειακό εισόδημα και να γίνει οικονομικά ανεξάρτητη. Αυτές οι γυναίκες ενοικιάζουν δωμάτια με θέα τη θάλασσα ή στα στενά πλακόστρωτα σοκάκια του χωριού με τις όμορφες λουλουδένιες αυλές. Μπορείτε να μείνετε μαζί με την οικογένεια ή δίπλα σ’ ένα σπιτάκι μόνοι σας, όπως θέλετε. Το πρωί θα σας περιμένει ένα απολαυστικό σπιτικό πρωινό. Το καλοκαίρι οι γυναίκες έχουν εστιατόριο στην πλατεία του χωριού, όπου σερβίρουν παραδοσιακά φαγητά.

ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ

Πέτρας

    Πανηγύρι Αγίας Κυριακής, στις 7 Ιουλίου

    Πανηγύρι Παναγίας, στις 15 Αυγούστου

Λαφιώνας

    Πανηγύρι Αγίας Παρασκευής, στις 26 Ιουλίου

Χρήσιμα  Τηλέφωνα (22530)

Δήμος Πέτρας: 41235

Περιφ. Ιατρείο Πέτρας: 41210

Aστ. Tμήμα Πέτρας: 41222

Aγροτ/. Συν/σμός Γυναικών Πέτρας: 41238

ΟΤΕ: 41399

ΕΛ.ΤΑ.: 41230

Αρχοντικό Βαρελτζίδαινας Πέτρα: 41235

Aστ. Tμήμα Στύψης: 91222

Περιφ Ιατρείο Στύψης: 91204