Κάπη

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

Στο νησί της Λέσβου  και στους πρόποδες  του ψηλότερου βουνού, Λεπέτυμνο, από την ανατολική του πλευρά βρίσκεται το χωριό Κάπη. Για την προέλευση του ονόματος υπάρχουν πολλές ερμηνείες. Μια από αυτές είναι ότι προέρχεται από τον Κάπυ, γιο του Ασσαράκου και της Ιερομνήμης, εγγονό του Τρώα. Οι πληροφορίες λένε ότι η περιοχή κατοικείται από τον 5^ο αιώνα π,χ.

Στον Λεπέτυμνο κατά τον Θεόφραστο υπήρχε Αστεροσκοπείο, ναός του θεού Απόλλωνα, μνημείο του ήρωα Λεπέτυμνου και ο τάφος του Παλαμίδη, ο οποίος και  πολέμησε στον Τρωικό Πόλεμο.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οι Τούρκοι οικειοποιήθηκαν τα σπίτια των ελλήνων κατοίκων του χωριού. Οι τελευταίοι όμως δεν το έβαλαν κάτω  και δεν δέχτηκαν να εγκαταλείψουν τα πάτρια τους  εδάφη. Αντιδρώντας μάλιστα σ’ αυτή τη βίαιη πράξη των Τούρκών, έχτισαν τα καινούργια τους σπίτια δίπλα  από τα παλιά προεκτείνοντας δηλαδή  το χωριό το οποίο και χωρίστηκε  ουσιαστικά σε δύο «συνοικίες» στην ελληνική και την τούρκικη.

Στον νέο  τους οικισμό οι Έλληνες Καπιώτες   δεν δίστασαν βέβαια να χτίσουν και την καινούργια τους εκκλησία την οποία και αφιέρωσαν συμβολικά σ’ έναν πολεμιστή άγιο, τον Άγιο Γεώργιο. Η παλιά τους εκκλησία, αφιερωμένη στην Παναγία έμεινε  στην Τούρκικη πλευρά. Και οι δύο εκκλησίες έχουν χτιστεί   από πέτρα, καθώς και τα σπίτια του χωριού , που σήμερα είναι πλέον ενωμένο και γιορτάζει δύο φορές το χρόνο. Στις 23 Απριλίου, εορτή του Αγίου Γεωργίου και στις 15 Αυγούστου, γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

  

 Περιδιαβαίνοντας κανείς στα στενά σοκάκια και στους πλακόστρωτους δρόμους συναντάει μεγάλα πέτρινα αρχοντικά σπίτια, μια μεγάλη πλατεία  με καφενεία που σφύζει  πάντα από ζωή και πολλές πηγές νερού οι οποίες ποτίζουν τους κήπους των κατοίκων και μαρτυρούν την κυριαρχία του πράσινου στοιχείου ( ελαιόδενδρα, περιβόλια). Τα βράδια μπορεί κανείς να επισκεφθεί τα καφενεία του χωριού και να ακούσει τους χωριανούς να λένε ιστορίες, πίνοντας ουζάκι.

Σημαντικό ρόλο στη ζωή του χωριού παίζουν τα πανηγύρια, όπου όλοι μικροί και μεγάλοι ξεχύνονται στην πλατεία του χωριού και διασκεδάζουν με τη συνοδεία των μουσικών, που έχουν μεγάλη παράδοση στην Κάπη.  Κάθε χρόνο δε στις 15 Αυγούστου γίνεται το πανηγύρι της Παναγίας με την παρασκευή του παραδοσιακού «κισκέκ». Μετά τη λειτουργία όλοι οι κάτοικοι συγκεντρώνονται όπου «χτυπάνε το κισκέκ» με τη συνοδεία παραδοσιακών οργάνων. Το βράδυ οι κάτοικοι γλεντούν στην πλατεία του χωριού με τη συνοδεία παραδοσιακών τοπικών συγκροτημάτων.

Ο μύθος αναφέρει πως όταν κατασπάραξαν οι μαινάδες τον Ορφέα, η θάλασσα ξέβρασε το κεφάλι του στη Μυτιλήνη. Γι αυτό οι κάτοικοι του νησιού αγαπούν τόσο πολύ την ποίηση και τη μουσική. Δεν πρέπει να υπήρξε άλλο νησί με τόσους επαγγελματίες μουσικούς, με τόσες περίτεχνες μελωδίες και τόσο πολύπλοκους ρυθμούς. Κάθε χωριό είχε τη δική του μουσική σκηνή, συχνά διαφορετική από την αντίστοιχη άλλων χωριών, σε βαθμό που οι μουσικοί ήταν δύσκολο να συνυπάρξουν και να εναρμονιστούν.

   Περίοπτη θέση στο μουσικό στερέωμα του νησιού κατείχε από τις πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα η Κάπη. Όπως θα θυμούνται οι παλιότεροι, η μουσική και το τραγούδι πρωτοστατούσαν σε όλες τις εκδηλώσεις της καθημερινής ζωής. Στους αρραβώνες και στους γάμους, στις γιορτές και τα πανηγύρια, στους αποχωρισμούς λόγω στράτευσης ή του ξενιτεμού.

   Χωρίς υπερβολή τα συναισθήματα των ανθρώπων πάλλονταν στους ρυθμούς που έδιναν οι επιδέξιοι μουσικάντες του χωριού. Η μουσική αποτελούσε κύριο συστατικό της ζωής, το αποτελεσματικότερο μέσο εκπολιτισμού και αισθητικής, συμβάλλοντας καθοριστικά στη διαμόρφωση μιας μικρής κοινωνίας με ήρεμα και εξελιγμένα για την εποχή κοινωνικά ήθη, με κοσμοπολίτικα και εξωστρεφή χαρακτηριστικά.

   Οι κομπανίες της Κάπης ήταν πολυμελή σχήματα των 6-7 ατόμων που αποτελούνταν συνήθως από μέλη της ίδιας οικογένειας, με την προσθήκη κάποιων από το χωριό ή την ευρύτερη περιοχή.

   Από τις παραπάνω μουσικές οικογένειες αξίζει ιδιαίτερης αναφοράς η οικογένεια Κυριακόγλου, η μόνη που εμφανίζει μέχρι τις μέρες μας, μια αδιάλειπτη και πληθωρική παρουσία 50 χρόνων στα μουσικά πράγματα του νησιού μας, έχοντας καταστεί ο καλύτερος πρεσβευτής της Κάπης στον έξω κόσμο, γεγονός που αντανακλάται στο όνομα της ορχήστρας με το οποίο είναι γνωστή σε όλες τις δεκαετίες (Καπιώτες). Μάλιστα ο ιδιοκτήτης του σπιτιού Στρατής Κυριακόγλου είναι γνώστης 5 μουσικών οργάνων και μπορεί να διασκεδάσει τους ενοικιαστές του ξενώνα με τη μουσική του, καθώς απολαμβάνουν το ουζάκι τους, σε μια χαρούμενη παρέα.

Σε απόσταση 6 περίπου χιλιομέτρων βρίσκεται το Γενί Λιμάνι ( Νέο Λιμάνι), εξοχικό  θέρετρο του χωριού. Είναι ένας μικρός οικισμός ( παλιότερα ήταν βέβαια, λόγω της γεωγραφικής του θέσης, σημείο με μεγάλη εμπορική σημασία ) μ ένα μικρό λιμανάκι που φιλοξενεί  τις  ψαρόβαρκες  της περιοχής και με δυο ψαροταβέρνες όπου και μπορεί να φάει κανείς φρεσκότατο ψάρι.

Το χωριό Κάπη δεσπόζει της περιοχής, επειδή βρίσκεται σε κεντρικό σημείο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ορμητήριο   για την εξερεύνηση της γύρω  περιοχής, δίνοντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα στον επισκέπτη  να απολαύσει μια ήσυχη διαμονή.

Το χωριό απέχει χιλιομετρικά:

•      40 χλμ από την Μυτιλήνη
•      60 χλμ από την Αγιάσσο
•      60 χλμ από το μουσείο φυσικής ιστορίας στο Σίγρι
•      25 χλμ από τον Μόλυβο
•      20 χλμ από την Πέτρα
•      10 χλμ από την Σκάλα Συκαμιάς
•      5 χλμ από τον Μανταμάδο
•     10 χλμ από τον ναό του Αγίου Στεφάνου στον Παλίο.

Αν περιπλανηθείτε στα δρομάκια του χωριού θα παρατηρήσετε πολλά παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια, βρύσες και μνημεία μιας περασμένης αλλά μαγικής εποχής.