Ο Αύγουστος για τoν Ελληνισμό, είναι ο μήνας της Παναγίας, καθώς θυμάται και τιμά όχι μόνο την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου, αλλά και μια σειρά γεγονότων που συνέβησαν το μήνα αυτό, όπως ο άνανδρος τορπιλλισμός της 'Έλλης". Η γιορτή της Παναγίας, θεωρείται από τις κορυφαίες της Χριστιανοσύνης, ενώ η προετοιμασία των πιστών, που αρχίζει από την 1η Αυγούστου με τη νηστεία, διαρκεί 15 ολόκληρες ημέρες, μέχρι τον ευλογημένο Δεκαπενταύγουστο. Σε ολόκληρη την Ελλάδα όπως και στις χώρες της διασποράς, όπου διαμένουν οι απόδημοι Έλληνες, τιμάται με τον δυνατόν καλύτερο η μνήμη της Θεομήτορος και η μετάστασή της από την γη στον ουρανό. Κατά τον συναξαριστή, τη μετάσταση της Παναγίας ανήγγειλε στην ίδια ο Άγγελος τρεις μέρες πριν την πραγμάτωσή της. Εκείνη με χαρά δέχτηκε το άγγελμα αφού θα συναντούσε τον πολυαγαπημένο και μονάκριβο γιο της στην Άνω Ιερουσαλήμ, στη θριαμβεύουσα Εκκλησία Του. «Κάλεσε στο σπίτι της συγγενείς και γείτονες, τους ανακοίνωσε το επίκεντρο μεγάλο ταξίδι «σαροϊ την οικίαν, ετοιμάζει την κλίνη και πάντα τα προς ταφήν επιτήδεια». Οι γυναίκες καθώς άκουσαν για την αναχώρηση από την παρούσα ζωή της Θεομήτορος, «μετ’οιμωγής ωλοφύροντο». Η Παναγία τις διαβεβαίωσε πως όχι μόνον αυτές αλλά όλον τον κόσμο δεν θα παύσει να φροντίζει και μετά την μετάσταση. Θα γίνει η μεσίτρια στον Υιό της για τη σωτηρία του κόσμου.Υπόσχεση που τηρεί μέχρι σήμερα. Και θα τηρεί ως τη συντέλεια του κόσμου. Εμείς οι Έλληνες και ως έθνος έχουμε πολλές φορές βεβαιωθεί για την τήρηση της μεγάλης αυτής υπόσχεσης. Η Παναγία είναι η Μάνα η δική μας και του έθνους μας. Τον Αύγουστο η Εκκλησία μας γιορτάζει άλλες τρεις μεγάλες γιορτές. Η πρώτη στις 6 Αυγούστου είναι της Μεταμορφώσεως όπου ο κύριος αφού πρώτα μίλησε στους μαθητές του για τον θάνατο, τα πάθη και τη σταυρική του θυσία, πήρε τρεις από αυτούς, ανέβηκε στο όρος Θαβώρ κι εκεί "μετεμορφώθη έμπροσθεν αυτών και έλαμψε το πρόσωπο αυτού ως ο ήλιος, τα δε ημάτια του αυτού εγένετο λευκά ως το φως". Με τον τρόπο αυτό σφράγισε το μυστήριο της αιωνιότητας κι έδωσε μια πρόγευση απ' αυτό που υπάρχει πέρα από τη φυσική πραγματικότητα. Η άλλη μεγάλη γιορτή είναι του Κοσμά του Αιτωλού. Τούτος ο νέος ισαπόστολος που η μνήμη του τιμάται στις 24 Αυγούστου, έσωσε το γένος μας από τον αφανισμό. Έκτισε σχολείο και υποχρέωσε τις μανάδες να μαθαίνουν τα παιδιά τους γράμματα. Αυτός ο πατρο-Κοσμάς ήταν ο μεγάλος φωτιστής και αναμορφωτής του Γένους, που γνώριζε όσο κανείς άλλος τη δύναμη της παιδείας. Το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα θα το ζήλευαν ακόμη και σήμερα. Ήταν τόσο σίγουρος για τη δύναμη της παιδείας που ανάγκαζε όπου υπήρχαν δύο εκκλησίες η μία να γίνεται σχολείο και η άλλη να λειτουργιέται για να πληρώνεται ο δάσκαλος. Η τέταρτη γιορτή είναι της Αποτομής της κεφαλής του Προδρόμου που γιορτάζεται στις 29 Αυγούστου. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος με την γυμνή σαν δίστομο μαχαίρι αλήθεια του δεν υποτάχθηκε σε καμιά σκοπιμότητα. Όμως η αλαζονεία και η φιληδονία μιας γυναίκας θα τον αποκεφαλίσει. Ο Ιωάννης θανατώθηκε γιατί δεν υποτάχθηκε στην εξουσία και υπηρέτησε με πάθος την αλήθεια και την ελευθερία του λόγου. Μαστίγωσε την κοινωνική αδικία και ζήτησε όσο κανείς άλλος την δίκαιη κατανομή των αγαθών. Η φωνή του φωνή βροντερή στην έρημο διαπερνά τους αιώνες και φτάνει ως εμάς ως την ερημιά των συγχρόνων μεγαλουπόλεων και των πολιτειών του κόσμου. Καυτηριάζει την εξουσία που εκβιάζει τους πολίτες όσο κι αν εκείνη κλείνει τα’ αφτιά της. Το καυτό σίδερο της φωνής του κάποτε θα κατακάψει την αδικία. Ωστόσο ο Αύγουστος είναι όπως είπαμε ο μήνας της Παναγίας, της Μάνας που αγκαλιάζει όλο τον κόσμο. Και μεσιτεύει στον υιό της για τη σωτηρία της ανθρωπότητας.
Η ΜΗΤΕΡΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα
Κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου εορτάζουμε την Κοίμηση και Μετάσταση της Θεοτόκου, που ονομάζεται και Πάσχα του καλοκαιριού. Αν η μνήμη ενός Αγίου αποτελή αφορμή χαράς και πανηγύρεως για όλη την Εκκλησιαστική Κοινότητα, η Κοίμηση της Θεοτόκου είναι χαρά και πανηγύρι υπέρλαμπρο για όλη την Ορθόδοξη οικουμένη.
Η Παναγία είναι η Μητέρα του Χριστού και επομένως είναι Μητέρα της ζωής και αιτία της ανθρωπίνης σωτηρίας. “Μετέστης προς την ζωήν μήτηρ υπάρχουσα της ζωής”. Έπρεπε όμως και αυτή, όπως όλοι οι άνθρωποι, να πληρώση το “κοινόν χρέος”, να γνωρίση τον θάνατο, που δεν είναι δημιούργημα του Θεού, αλλά αποτέλεσμα της αμαρτίας. Βέβαια, με την Ανάσταση του Χριστού καταργήθηκε ο θάνατος και οι ψυχές των δικαίων προγεύονται τον Παράδεισο. Τα σώματά τους θα αναστηθούν πνευματικά και άφθαρτα κατά την Δευτέρα παρουσία του Χριστού και θα ενωθούν το καθένα με την δική του ψυχή. Όμως, κατά θεία παραχώρηση και φιλανθρωπία, υφίσταται ο πρόσκαιρος χωρισμός της ψυχής από το σώμα, για να μη γίνη “τό κακόν αθάνατον”. Διαλύεται στον τάφο το ανθρώπινο σώμα μέχρι την κοινή εξανάσταση. Αλλά το θεοδόχο σώμα της Παναγίας, αυτό το σώμα που εβάστασε για εννέα μήνες και εγαλούχησε ως βρέφος τον Θεόν Λόγον, δεν ήταν δυνατόν να το κρατήση ο τάφος. Τρείς ημέρες μετά την κοίμησή της “μετέστησεν αυτήν προς τας εκείθεν μονάς, Χριστός ο εξ’ αυτής άνευ σποράς γεννηθείς”. Το σώμα της αναστήθηκε, ενώθηκε με την καθαρή ψυχή της καί, πνευματικό και άφθαρτο, αναλήφθηκε στους ουρανούς, για να είναι πάντοτε στους αιώνας των αιώνων κοντά στον Υιό και Θεό της. “Διό θνήσκουσα, σύν τω Υιώ εγείρη διαιωνίζουσα” (Κοσμάς ο Ποιητής, α’ ωδή Κανόνος στην Κοίμηση της Θεοτόκου).
Στο τελευταίο μυστήριο της ζωής της, την ένδοξη Κοίμηση της, έπρεπε να είναι παρόντες όλοι οι “αυτόπται του Λόγου και υπηρέται”, δηλαδή οι Απόστολοι και οι Άγιοι Ιεράρχες, όπως ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και ο διδάσκαλος του Άγιος Ιερόθεος, πρώτος Επίσκοπος Αθηνών. Γι’ αυτό με τρόπο θαυμαστό μαζεύτηκαν όλοι από τα πέρατα της οικουμένης, για να προπέμψουν το Θεοδόχο και ακραιφνέστατο σώμα της. “Θεία δυνάμει περαιωθέντες την Σιών κατελάμβανον και προς ουρανόν επειγομένην, προέπεμπον την ανωτέραν των Χερουβίμ”.
Την Μετάσταση της Θεοτόκου, δηλαδή την Ανάσταση και Ανάληψη του σώματός της, βεβαιώνουν πολλοί Θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας μας, όπως οι Άγιοι, Ανδρέας ο Κρήτης, Ιωάννης ο Δαμασκηνός, Γρηγόριος ο Παλαμάς, Μάρκος ο Εφέσου, Θεόδωρος ο Στουδίτης και άλλοι. Αλλά και στην υμνολογία της Εκκλησίας μας το γεγονός αυτό τονίζεται και ψάλλεται πανηγυρικά.: “Την εν πρεσβείαις ακοίμητον Θεοτόκον, και προστασίαις αμετάθετον ελπίδα, τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησεν· ως γαρ ζωής Μητέρα προς την ζωήν μετέστησεν, ο μήτραν οικήσας αειπάρθενον”. (Κοντάκιο Εορτής).
Η έξοδος της Παναγίας υπήρξε ένδοξη, όπως και όλη η επίγεια ζωή της. Φυσικά γνώρισε και αυτή τον πόνο, αφού αυτός είναι συνυφασμένος με την ζωή του ανθρώπου μετά την πτώση. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην πονέση κανείς στην ζωή του, γι’ αυτό σημασία έχει το πώς αντιμετωπίζει τις αναποδιές και τις θλίψεις που προκαλούν τον πόνο. Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται έχει σχέση με την νοοτροπία του καθενός και την όλη προσωπικότητά του. Οι αρρώστιες και ο θάνατος αποτελούν οριακά σημεία της ανθρωπίνης ζωής και σε αυτές τις περιπτώσεις είναι δύσκολο να υποκριθή κανείς. Έτσι φανερώνεται η πνευματική του κατάσταση, το ποιος πραγματικά είναι. Η κοίμηση των Αγίων, όπως άλλωστε και όλη η ζωή τους, είναι κάτι το εκπληκτικό. Βλέπεις ένα πρόσωπο ήρεμο, γαλήνιο, ειρηνικό, χωρίς άγχος και τρόμο, να περιμένη την έξοδο από την ζωή αυτή με τέτοια λαχτάρα, όπως κάποιος που λείπει από την αγαπημένη του πατρίδα πολλά χρόνια και τώρα, επί τέλους, επιστρέφει στον τόπο που λατρεύει.
Τους ανθρώπους του Θεού δεν τους στενοχωρούν οι θλίψεις, αντίθετα μάλιστα, τους πλαταίνουν τον νού και την καρδιά και τους ανοίγουν νέους ορίζοντες κατά το Γραφικό, “εν θλίψει επλάτυνάς με” και “εν παντί θλιβόμενοι αλλ’ ου στενοχωρούμενοι”. Μια αγιασμένη ύπαρξη έλεγε: “Ο άνθρωπος που θα με κάνη να στενοχωρηθώ δεν έχει γεννηθεί ακόμα”. Επομένως, το πρόβλημα στη ζωή δεν είναι οι θλίψεις, που πάντα θα υπάρχουν, αλλά ο τρόπος με τον οποίον αντιμετωπίζονται. Και αυτός ο τρόπος πρέπει να είναι τέτοιος που να βοηθά στο να αποφεύγεται η σύγχυση και η απόγνωση και να διατηρείται η ειρήνη της ψυχής. Ως τέτοιος προτείνεται από την μακρόχρονη πείρα της Εκκλησίας η απόλυτη εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού, καθώς και η καταφυγή και προσευχή στην Μητέρα της Ζωής και Μητέρα όλων μας.
2. Παναγία η Εκατονταπυλιανή Η
εκκλησία της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής βρίσκεται στην Παροικιά της Πάρου, όπου κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου, εορτάζεται η γιορτή της Παναγίας με μεγάλη κατάνυξη και θρησκευτικότητα.Πολλοί Έλληνες επιλέγουν το νησί αυτό για τις διακοπές τους, προκειμένου να παραβρεθούν τις ημέρες αυτές στην Πάρο. Υπάρχουν πολλές παραδόσεις που αναφέρονται στην ίδρυση της Εκατονταπυλιανής.Σύμφωνα με έρευνες του καθηγητή και ακαδημαϊκού Αναστάσιου Ορλάνδου, από το 1959 έως το 1966, μία παράδοση λέει ότι η Αγία Ελένη, μητέρα του πρώτου χριστιανού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μεγάλου, σε ένα ταξίδι της στην Παλαιστίνη για να βρει τον Τίμιο Σταυρό, ήλθε με το πλοίο της στην Πάρο. Κοντά στο λιμάνι, στη θέση που βρίσκεται η Εκατονταπυλιανή, υπήρχε τότε ένας μικρός ναός. Σ' αυτόν το ναό προσευχήθηκε κι έκανε ένα τάμα: Αν βρει τον Τίμιο Σταυρό, να κτίσει στη θέση αυτή έναν μεγάλο ναό. Η προσευχή της εισακούστηκε, βρήκε τον Τίμιο Σταυρό και πραγματοποιώντας το τάμα της, ανήγειρε αυτόν τον μεγαλόπρεπο ναό.Ωστόσο, μια άλλη παράδοση αναφέρει ότι η Αγία Ελένη δεν πρόφτασε να πραγματοποιήσει την υπόσχεσή της. Έδωσε όμως εντολή στον γιο της, τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, ο οποίος πραγματοποίησε το τάμα της μητέρας του, κτίζοντας αυτόν το ναό. Οι έρευνες του Ορλάνδου απέδειξαν ότι οι παραδόσεις αυτές είναι οι σωστές, αφού ο ναός της Παναγίας είναι χτισμένος πάνω σε ένα προχριστιανικό κτίσμα του 4ου αιώνα, δηλαδή δύο αιώνες πριν από την εποχή του Ιουστινιανού. Ο ναός αυτός ήταν μια σταυρική ξυλόστεγη βασιλική, η οποία από κάποια αιτία, πιθανότατα πυρκαγιά, καταστράφηκε και ο Ιουστινιανός την ανακατασκεύασε με το νέο ρυθμό της εποχής του, δηλαδή με θόλους και τρούλο. Η εκκλησία της Παναγίας στην Πάρο έχει δύο ονομασίες "Καταπολιανή" και "Εκατονταπυλιανή". Μέχρι πριν λίγα χρόνια, επικρατούσε η άποψη ότι το πραγματικό όνομα του ναού είναι το πρώτο, και τούτο γιατί βρισκόταν "κατά την πόλιν", προς το μέρος δηλαδή της αρχαίας πόλης, και ότι το δεύτερο είναι δημιούργημα των λογίων του 17ου αιώνα, που θέλησαν να δώσουν μ' αυτό περισσότερη μεγαλοπρέπεια στο ναό. Ομως, νεώτερες έρευνες απέδειξαν ότι και οι δύο αυτές ονομασίες είναι σύγχρονες και βρίσκονταν σε παράλληλη χρήση από τα μέσα του 16ου αιώνα. Σήμερα η επίσημη ονομασία του ναού είναι Εκατονταπυλιανή. Η παράδοση που διασώζεται μέχρι σήμερα σχετικά με την ονομασία Εκατονταπυλιανή έχει ως εξής: "Ενενήντα εννέα φανερές πόρτες έχει η Καταπολιανή. Η εκατοστή είναι κλειστή και δεν φαίνεται. Θα φανεί η πόρτα αυτή και θα ανοίξει, όταν οι Έλληνες πάρουν την Πόλη. Ο ναός της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής έχει σήμερα όψη μοναστηριού. Περικλείεται από περίβολο, που έχει περίμετρο 252 και ύψος 8,5 μέτρων. Ο περίβολος αυτός, μεταξύ του δυτικού τοίχου και της πρόσοψης του ναού, σχηματίζει ευρύχωρη αυλή, διαστάσεων 42Χ34 περίπου μέτρων. Η αυλή αυτή στις τρεις πλευρές της, τη βόρεια, τη δυτική και τη νότια περιβάλλεται από δύο επάλληλες σειρές κελιά. Τα κτίσματα αυτά, δηλαδή ο περίβολος, η αυλή και τα κελιά, έχουν ιδρυθεί ή κατασκευαστεί σε διάφορες εποχές. Στην εκκλησία βρίσκονται σήμερα τρεις μεγάλες εικόνες.Πρώτη από τα αριστερά, η θαυμαστής βυζαντινής σεμνότητας εικόνα της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, του 17ου αι., η κυρίως λατρευτική εικόνα του ναού. Είναι εξαίρετης τέχνης, έχει περίτεχνη αργυρή επένδυση, που έγινε στο Βουκουρέστι το 1788 και είναι αφιέρωμα του Παριανού ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Νικολάου Μαυρογένους, θείου της Μαντούς Μαυρογένους. Οι δύο άλλες μεγάλες εικόνες του τέμπλου, είναι του Παντοκράτορα με την αυστηρή μορφή και της Κοίμησης της Θεοτόκου, του 17ου αι. και είναι δωρεά από την οικογένεια Μαυρογένους.Η Παναγία της ΑγιάσουΣτις πλαγιές του όρους Ολύμπου, στην όμορφη και γραφική πόλη της Αγιάσου, βρίσκεται η Παναγία η Αγιασώτισσα.Η ιστορία
του προσκυνήματος, αρχίζει τους Βυζαντινούς χρόνους, όταν ο Ιερομόναχος Αγάθωνας ο Εφέσιος, τα χρόνια της εικονομαχίας, έφερε, μαζί με άλλα κειμήλια, την ιστορική εικόνα της Παναγίας.Η βυζαντινή εικόνα, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, φέρει την επιγραφή " Μήτηρ Θεού Αγία Σιών" και έχει διαστάσεις 0,56 Χ 0,62. Παριστάνει την Θεοτόκο σε προτομή να βαστάζει στους κόλπους της τον Ιησού Χριστό.Η εικόνα, έδωσε το όνομα της και στην πόλη της Αγιάσου (Αγία Σιών).Χιλιάδες πιστοί, από όλη τη Λέσβο αλλά και από τα μικρασιατικά παράλια, συνέρεαν και συρρέουν για να προσκυνήσουν τη Χάρη της. Ακόμα και οι Τούρκοι, σε περιστάσεις συμφορών, προσέρχονταν στην Παναγία της Αγιάσου για να ζητήσουν τη βοήθεια της.Ο ναός ανεγέρθη το 1170 και εγκαινιάστηκε το 1173. Διατηρήθηκε ως το 1806, ημερομηνία που κατεδαφίστηκε λόγω ακαταλληλόλητας. Την ίδια χρονιά, άρχισε να χτίζεται νέος ναός, ο οποίος έξι χρόνια αργότερα καταστράφηκε, λόγω πυρκαγιάς (6 Αυγούστου 1812).Το 1815, χάρη στις δωρεές πιστών από τη Λέσβο και τα μικρασιατικά παράλια, χτίστηκε ο τρίτος ναός, που υπάρχει ακόμα και σήμερα. Ο ναός είναι τρίκλητη βασιλική, με τρεις κόγχες ιερού βήματος, τρεις Αγιες Τράπεζες και μεγάλο γυναικωνίτη.Το μήκος του, είναι 32,2 μ. και το πλάτος του 26,2 μ. Το τέμπλο είναι μαρμάρινο όπως και ο δεσποτικός θρόνος. Η τελευταία του ανακαίνιση, έγινε το 1977.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου