Διοικητικό Συμβούλιο, Μέλη και Καταστατικά του Αναγνωστηρίου Αγιάσου

Διοικητικό Συμβούλιο, Μέλη και Καταστατικά του Αναγνωστηρίου

Το Αναγνωστήριο Αγιάσου «Η Ανάπτυξη», ιδρύθηκε στα τέλη του προηγούμενου αιώνα (1894), ως συλλογικός φορέας της προσπάθειας ορισμένων Αγιασωτών που επιδίωκαν να προωθήσουν τη γενική παιδεία, τα γράμματα και τις τέχνες, στο πλαίσιο της Αγιασώτικης κοινωνίας. Στις 18/9/1894 έγιναν οι πρώτες εκλογές για την ανάδειξη Διοικητικού Συμβουλίου, που απέδωσαν τη σύνθεση: Πρόεδρος-Μιχάλης Σουσαμλής, Αντιπρόεδρος-Θεόφιλος Νουλέλλης, Ταμίας-Ηρακλής Νταρέλλης, Γραμματέας-Γιάννης Καραφύλλης και Βιβλιοφύλακας-Θεόφιλος Παπάνης. Το Αναγνωστήριο αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά ως σωματείο με απόφαση του Πρωτοδικείου Μυτιλήνης το 1914. Ο αριθμός των μελών του τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του ήταν μάλλον περιορισμένος, παρόλο που η απαιτούμενη συνδρομή από τα μέλη του ήταν πολύ μικρή. Το 1923 για παράδειγμα, τα μέλη του ήταν τριάντα πέντε (35), ενώ τη δεκαετία του 1990 προσέρχονταν στις ψηφοφορίες για την ανάδειξη του Διοικητικού Συμβουλίου περίπου διακόσια με τριακόσια (200-300) τακτικά μέλη. Μετά από την επανίδρυση του Αναγνωστηρίου στις 19/4/1952 και  ύστερα από τακτική συνεδρίαση είκοσι ενός (21) μελών του, δημιουργήθηκε και ψηφίστηκε το νέο Καταστατικό του σωματείου [εξήντα δύο (62) άρθρων].

Ο πρώτος Κανονισμός - Καταστατικό συντάχτηκε το 1894, ενώ τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1923. Σ’ αυτόν αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι: · Σκοπός του Αναγνωστηρίου είναι να υποστηρίξει κάθε προοδευτική εκδήλωση της ψυχής του (Ελληνικού) Έθνους, ιδιαίτερα δε τα γράμματα και την καλλιτεχνία. Για αυτό το λόγο θα συντηρεί ιδιαίτερη αίθουσα όπου θα συχνάζουν τα μέλη του, θα διοργανώνει διαλέξεις και θα ιδρύσει κατάλληλη βιβλιοθήκη (άρθρο 1). · Το σωματείο αποτελείται από τακτικά και επίτιμα μέλη. Τακτικά μέλη είναι όσοι καταβάλουν ετήσια συνδρομή τεσσάρων (4) δραχμών, ενώ τα επίτιμα μέλη δεν χρειάζεται να καταβάλουν συνδρομή και εγκρίνονται ως μέλη από το Διοικητικό Συμβούλιο του σωματείου (άρθρο 4). · Για να γίνει κάποιος τακτικό μέλος του σωματείου πρέπει να προταθεί από άλλα δύο (2) ήδη τακτικά μέλη και να υποβάλει αίτηση προς τον Πρόεδρο του Σωματείου (άρθρο 5). Την αίτηση αυτή το Διοικητικό Συμβούλιο την θέτει σε μυστική ψηφοφορία εννέα τουλάχιστον τακτικών μελών του και γίνεται αποδεκτή αν συγκεντρώσει τουλάχιστον τα δύο τρία (2/3) των ψήφων (άρθρο 5) · Το σωματείο διοικείται από επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο (Πρόεδρος, Αντιπρόεδρος, Γραμματέας, Ταμίας και τρεις Σύμβουλοι). Η θητεία του Διοικητικού Συμβουλίου είναι μονοετής και οι εκλογές γίνονται με μυστική ψηφοφορία των τακτικών μελών του κάθε χρόνο την ημέρα της γιορτής του σωματείου (και του προστάτη Αγίου του Αρχάγγελου Μιχαήλ ή «Ταξιάρχη» ή «Αστράτηγου», την Κυριακή των Μυροφόρων, δύο εβδομάδες μετά το Πάσχα). Η εκλογή του Προέδρου, του Αντιπροέδρου, του Γραμματέα και του Ταμία γίνεται με ψηφοφορία μεταξύ των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου κατά την πρώτη συνεδρίασή του μετά από κάθε εκλογές (άρθρο 10). · Για σοβαρά ζητήματα το Διοικητικό Συμβούλιο του σωματείου έχει το δικαίωμα να συγκαλεί γενικές συνελεύσεις των μελών του, αναρτώντας στην αίθουσα του σωματείου οχτώ (8) μέρες πριν, σχετική ειδοποίηση προς τα μέλη του (άρθρο 12). · Η είσοδος στο χώρο του Αναγνωστηρίου δεν επιτρέπεται σε κανέναν άλλο, παρά μόνο σε όσους είναι τακτικά ή επίτιμα μέλη του ή σε όσους κατοικούν στην Αγιάσο προσωρινά και έχουν εφοδιαστεί με το ονομαστικό τους εισιτήριο εισόδου [αξίας τεσσάρων (4) δραχμών και διάρκειας δεκαπέντε (15) συν δεκαπέντε (15) ημερών], ύστερα από αίτηση τους προς το Διοικητικό Συμβούλιο του Αναγνωστηρίου και αφού τους έχει προτείνει και εγγυάται για αυτούς ένα τακτικό μέλος του (άρθρο 14).

Η οργανωτική δομή του Αναγνωστηρίου προκύπτει από το καταστατικό: στηρίζεται σε ένα «κλασσικό» σχήμα διοίκησης, το οποίο αποτελείται από το αιρετό Διοικητικό Συμβούλιο (Πρόεδρος - Αντιπρόεδρος - Γραμματέας - Ταμίας και τρεις Σύμβουλοι) και από τα τακτικά και επίτιμα μέλη του. Για αρκετά χρόνια μετά την ίδρυση του Αναγνωστηρίου το αιρετό Διοικητικό Συμβούλιο εκλεγόταν για μονοετή θητεία (εκτός και αν άλλοι λόγοι επέβαλαν τη μείωση ή την παράταση αυτής της χρονικής περιόδου), όμως από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 η θητεία του έγινε τριετής (1959). Η ανάδειξη του καινούργιου Διοικητικού Συμβουλίου γίνεται με μυστική ψηφοφορία η οποία διεξάγεται στον (εκάστοτε) χώρο όπου στεγάζεται το Αναγνωστήριο, ενώ συμμετέχουν στην εκλογική διαδικασία μόνο όσα μέλη έχουν τακτοποιήσει τις ταμειακές τους υποχρεώσεις. Η εκλογή για τις θέσεις του Προέδρου, του Αντιπροέδρου, του Γραμματέα και του Ταμία, καθώς και η συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου σε σώμα, γίνεται με ψηφοφορία μεταξύ των εφτά υποψηφίων που πρώτευσαν στις εκλογές, κατά την πρώτη συνεδρίαση μετά από κάθε εκλογές.

Στην καθημερινή του πρακτική το διοικητικό σχήμα λειτουργεί αρκετά συγκεντρωτικά, αφού τα περισσότερα ζητήματα που αντιμετωπίζει το Αναγνωστήριο, καθώς και οι σχετικές αποφάσεις για τις ενέργειες που τα επιλύουν, επαφίενται στο Διοικητικό Συμβούλιο, ενώ μόνο σε περιπτώσεις σοβαρών ζητημάτων συγκαλείται γενική συνέλευση των τακτικών μελών, αφού πρώτα αναρτηθεί σχετική ειδοποίηση-ανακοίνωση στο χώρο στέγασης του Αναγνωστηρίου, οχτώ (8) ημέρες πριν. Η γενική συνέλευση θεωρείται έγκυρη και μπορεί να πάρει αποφάσεις μόνο αν συγκεντρωθούν τα μισά από τα τακτικά μέλη του σωματείου, ειδάλλως αναβάλλεται και πραγματοποιείται μετά από μία εβδομάδα, ανεξάρτητα από τον αριθμό των τακτικών μελών που θα είναι παρόντα τη δεύτερη φορά. Δηλαδή, σε περίπτωση που πρέπει να αντιμετωπιστεί ένα ζήτημα μέσω της γενικής συνέλευσης, ο ελάχιστος χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωση της λήψης αποφάσεων είναι οχτώ (8) ημέρες και ο μέγιστος δεκαπέντε (15) ή και περισσότερες, κάτι που καθιστά τη συγκεκριμένη διαδικασία δυσλειτουργική..

Το Αναγνωστήριο διαθέτει ως πάγιους πόρους τις συνδρομές των τακτικών μελών του. Επειδή όμως δεν επαρκούν για την υλοποίηση των πολλαπλών δραστηριοτήτων που αναλαμβάνει, προέκρινε κατά εποχές διάφορες ενέργειες για την προσαύξηση των χρηματικών του πόρων (αρχικά κάλαντα και επικήδειες συνοδείες, ενώ αργότερα έσοδα από καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, πιθανή εκποίηση περιουσιακών στοιχείων και κυρίως διάφορες δωρεές, χρημάτων ή ακίνητων περιουσιακών στοιχείων).

Όμιλοι και Σύσταση Επιτροπών

Παρότι το σχήμα διοίκησης του Αναγνωστηρίου φαίνεται - σε μια πρώτη ματιά - αρκετά συγκεντρωτικό και προσωποπαγές, η δράση του αναπτύχθηκε συχνά σε συνεργασία με σχετικά ανεξάρτητες και ευέλικτες ειδικές οργανωτικές επιτροπές, που στελέχωναν τα μέλη του Αναγνωστηρίου, ή και ανεξάρτητα πρόσωπα, με σκοπό την καλύτερη διοργάνωση διαφόρων εκδηλώσεων (χοροεσπερίδες, ερασιτεχνικές θεατρικές παραστάσεις, διαλέξεις, «Βάλειος» καρναβαλικός διαγωνισμός κ.ά.), την παρακολούθηση ορισμένων έργων (όπως η υδροδότηση του Ιερού λόφου Καστέλι, η αποπεράτωση της αίθουσας των καλλιτεχνικών και πνευματικών εκδηλώσεων, η πρακτόρευση του λαχείου του «Εθνικού Στόλου» κ.ά.), ή την ενεργοποίηση ενός τομέα δραστηριότητας (όπως η παιδική χορωδία, το μουσικό συγκρότημα, η αθλητική ομάδα, το σκακιστικό τμήμα κ.ο.κ.). Οι επιτροπές αναλάμβαναν την διεκπεραίωση των διαδικαστικών και πρακτικών θεμάτων, ορίζονταν από το Διοικητικό Συμβούλιο και λογοδοτούσαν σ’ αυτό.

Μέσα στην παραπάνω «ευέλικτη» και λειτουργική λογική δράσης του Αναγνωστηρίου, εντάσσεται και η ίδρυση σωματείων που ξεκίνησαν τη δράση τους ως τομείς του Αναγνωστηρίου, ή ως συνεργατικές δομές, αυτονομήθηκαν στη συνέχεια, αλλά διατήρησαν πάντα στενές σχέσεις με το Αναγνωστήριο. Δύο σημαντικά παραδείγματα  τέτοιων σωματείων που ανέπτυξαν σημαντική πολιτιστική δράση τη δεκαετία του 1920, ήταν ο «Γυμναστικός Σύλλογος» Αγιάσου και ο «Ερασιτεχνικός Όμιλος» Αγιάσου.

Ο πρώτος ιδρύθηκε το 1925 ως παράρτημα του Αναγνωστηρίου, αργότερα αυτονομήθηκε, αλλά στη συνέχεια εντάχθηκε και πάλι για κάποιο χρονικό διάστημα στην οργανωτική δομή του Αναγνωστηρίου, με τον τίτλο «Γυμναστικό Τμήμα» Αναγνωστηρίου. Τελικά κατάφερε να δραστηριοποιηθεί ως επίσημο σωματείο, με τον τίτλο Γυμναστικός Σύλλογος Αγιάσου «Όλυμπος» και να προσφέρει πλούσιο πολιτιστικό και καλλιτεχνικό έργο.

Ο δεύτερος ιδρύθηκε το 1926 ως αυτόνομο σωματείο, αργότερα όμως εντάχθηκε στην οργανωτική δομή του Αναγνωστηρίου. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 επαναδραστηριοποιείται ως αυτόνομο σωματείο, παρόλο που σε κάποιες χρονικές περιόδους στεγάζεται στην αίθουσα του Αναγνωστηρίου και ασχολείται κυρίως με το ανέβασμα ερασιτεχνικών θεατρικών παραστάσεων και την προαγωγή της εκπαίδευσης και των γραμμάτων (ως τη στιγμή που διαλύεται αναγκαστικά το 1946, όπως και το Αναγνωστήριο).

Υποσημειώσεις

(1)Για τη δημιουργία του κειμένου «Οργανωτική δομή του Αναγνωστηρίου Αγιάσου ‘Η Ανάπτυξη’» χρησιμοποιήθηκαν οι εξής πηγές:

- Κολαξιζέλης Σ., Θρύλος και Ιστορία της Αγιάσου, της Νήσου Λέσβου, Χατζηβασιλείου Γ. (επιμ. και παρουσ.), Φωτομηχανική Ανατύπωση, Φιλοπρόοδος Σύλλογος Αγιασωτών, Αθήνα, 1997.

- Χατζηβασιλείου Γ., Ιστορία του Αναγνωστηρίου Αγιάσου, Η Ανάπτυξις. 1894 - 1975, Αθήνα, 1975.

- Μίσσιου Γ., Φιλολογικά (και πάρεργα) της Μυτιλήνης, πλην και άλλα, τόμ. Έκτος, Αστερίας, Μυτιλήνη, 1996.

· Οι ακόλουθες συνεντεύξεις στα πλαίσια έρευνας (για τη συλλογή και τεκμηρίωση των στοιχείων): Συνέντευξη Κορομηλά Κλεάνθη, στις 24/5/2000, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Πράτσου Πάνου, στις 15/5/2000 & στις 20/5/2000 & στις 21/5/2000 & στις 24/5/2000, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Μαϊστρέλλη Προκόπη, στις 24/5/2000 & στις 20/6/2000, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Μηνά Αντώνη, στις 16/6/2000, στη Μυτιλήνη - Συνέντευξη Ρόδανου Χαρίλαου, στις 21/1/1996 & στις 24/5/2000, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Ρόδανου Σταύρου, στις 21/1/1996, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Ζαφειρίου Κώστα, τον Ιανουάριο του 1996, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Ευστράτιου Ψύρρα, τον Ιανουάριο του 1996, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Αγρίτη Δημήτρη, τον Ιανουάριο του 1996, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Σουσαμλή Γιάννη, στις 22/1/1996, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Βίγλατζη Μιχάλη, τον Ιανουάριο του 1996, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Σουσαμλή Παναγιώτη, στις 9/5/1997, στη Μυτιλήνη.

· Το προσωπικό αρχείο, του επί εξήντα επτά (67) περίπου χρόνια, ασχολούμενου με τις δραστηριότητες του Αναγνωστηρίου Αγιάσου «Η Ανάπτυξη» και επί σαράντα δύο (42) χρόνια [1954-1955 και 1957-1998] προέδρου του, κου Π. Πράτσου.

· Το αρχείο του Αναγνωστηρίου Αγιάσου «Η Ανάπτυξη».

· Το επεξεργασμένο και τεκμηριωμένο ερευνητικό υλικό, μεγάλο μέρος του οποίου έχει καταχωρηθεί σε βάσεις δεδομένων, το οποίο συγκεντρώθηκε στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος «Κιβωτός του Αιγαίου» κατά τη διάρκεια των επισκέψεων της ομάδας έρευνας στην Αγιάσο και στο Αναγνωστήριο Αγιάσου «Η Ανάπτυξη», κυρίως κατά την περίοδο από τον Ιανουάριο του 1996, έως τον Μάιο του ίδιου έτους.

πηγή: http://www3.aegean.gr/anagnostirio