Σάββατο 15 Ιανουαρίου 2011

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟΥ ΑΓΙΑΣΟΥ Η «ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

Η «Φιλόπτωχη» και η «Φιλεκπαιδευτική» Αδελφότης Αγιάσου. Δύο «πρόδρομα» σωματεία στα τέλη του 19ου αιώνα
Πριν από την ίδρυση του Αναγνωστήριου Αγιάσου στα τέλη του προηγούμενου αιώνα, προηγήθηκε η ίδρυση δύο άλλων σωματείων, της «Φιλοπτώχου Αδελφότητος Αγιάσου» (1879-1888) και της «Φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητος Αγιάσου» (1888-1894), τα οποία, παρότι είχαν μικρή διάρκεια ζωής, έθεσαν τις βάσεις για τη μετέπειτα ίδρυση του Αναγνωστηρίου. Αμφότερες ιδρύθηκαν από έναν όμιλο «προοδευτικών» Αγιασωτών, οι περισσότεροι από τους οποίους συμμετείχαν και στην ιδρυτική ομάδα του Αναγνωστηρίου. Αυτά τα δύο σωματεία είχαν σκοπούς και πολιτιστική δράση παραπλήσια με αυτή του Αναγνωστηρίου: στόχος τους ήταν η προαγωγή της παιδείας και των τεχνών, σε συνδυασμό με τη διοργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, για να αντλήσουν τα χρήματα που προορίζονταν για την παροχή βοήθειας προς τους άπορους Αγιασώτες.
Η «Φιλόπτωχος Αδελφότης» Αγιάσου δημιουργήθηκε το 1879, με στόχο τη βοήθεια των φτωχών και των πληγέντων από την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στην Αγιάσο το 1877. Για να συγκεντρώσει περισσότερα χρήματα, διοργάνωσε αρκετές θεατρικές παραστάσεις, με σημαντική επιτυχία, παρότι τους γυναικείους ρόλους ανέλαβαν να υποδυθούν άντρες, αφού δεν υπήρχαν (εκείνη την περίοδο) διαθέσιμες γυναίκες ερασιτέχνες ηθοποιοί. Η «Φιλεκπαιδευτική Αδελφότης» Αγιάσου δημιουργήθηκε το 1888, με σκοπό να βοηθήσει οικονομικά τους άπορους επιμελείς μαθητές του (τετρατάξιου) Ημιγυμνασίου Αρρένων της Αγιάσου, για να μπορούν να φοιτούν στις δύο τελευταίες τάξεις του Γυμνασίου της Μυτιλήνης. Και αυτή επικέντρωσε σταδιακά την προσοχή της στις θεατρικές παραστάσεις, ως μέσο συγκέντρωσης χρημάτων.
Τόσο η «Φιλόπτωχος Αδελφότης», όσο και η «Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα» Αγιάσου προέκριναν ως προστάτη Άγιο τον Αρχάγγελο Μιχαήλ ή «Ταξιάρχη» ή «Αστράτηγο» και ανέλαβαν τη φροντίδα της εκκλησίας του Αγίου στην τοποθεσία Καστέλι. Την παράδοση ακολούθησε πιστά και το Αναγνωστήριο, που πέτυχε τελικά την ανακατασκευή του ναού τη δεκαετία του 1960, ενώ συνεχίζει μέχρι σήμερα τις προσπάθειες για την πλήρη αποκατάσταση του περιβάλλοντα χώρου.



Η ίδρυση του Αναγνωστηρίου και η δράση του επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (1894-1912)
    Το Αναγνωστήριο Αγιάσου «Η Ανάπτυξις» ιδρύθηκε το 1894 από εμπόρους, βιοτέχνες και ανθρώπους των γραμμάτων. Σχετικά σύντομα οργάνωσαν και μια μικρή βιβλιοθήκη - αναγνωστήριο για τα μέλη του σωματείου. Τον πρώτο χρόνο της λειτουργίας του, ονομαζόταν Φιλόμουσος Αδελφότης Αγιάσου «Η Ανάπτυξις», από το επόμενο όμως έτος (1895), καθιερώθηκε η ονομασία Αναγνωστήριο Αγιάσου «Η Ανάπτυξις», την οποία φέρει μέχρι και σήμερα προσαρμοσμένη στη δημοτική (Αναγνωστήριο Αγιάσου «Η Ανάπτυξη»). Ως ιδρυτής του Αναγνωστηρίου φέρεται ο Ηρακλής Νταρέλλης (οπλοποιός), στο μαγαζί του οποίου στεγάστηκε αρχικά το σωματείο, στη συνοικία «Απέσος» της Αγιάσου.
Τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του Αναγνωστηρίου, το ενδιαφέρον των μελών του εστιάστηκε κυρίως στην προαγωγή της παιδείας, μέσα από την ανάγνωση βιβλίων, περιοδικών και εφημερίδων (της Σμύρνης, της Κωνσταντινούπολης, της Αθήνας και της Λέσβου). Η συγκεκριμένη δραστηριότητα συνδέθηκε με την ανάδειξη του εθνικού φρονήματος των Αγιασωτών. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα οινοπνευματώδη ποτά και τα χαρτοπαίγνια ήταν απαγορευμένα στο χώρο του Αναγνωστηρίου, για να μπορούν τα μέλη του να μελετούν με ησυχία. Αργότερα, το Αναγνωστήριο έδειξε ενδιαφέρον και για τη διοργάνωση πνευματικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, διοργανώνοντας πολυάριθμες θεατρικές παραστάσεις, μουσικές και φιλολογικές βραδιές. Το ενδιαφέρον των «Αναγνωστηριακών» επικεντρώθηκε κυρίως στις θεατρικές παραστάσεις, αφού αποτελούσαν και το πλέον πρόσφορο μέσο για τον προσπορισμό χρημάτων.
Η πρώτη επίσημη εμφάνιση του Αναγνωστηρίου έγινε τον Αύγουστο του 1895, στην κηδεία της Ευτυχίας Νικολαϊδου (δεκαπεντίζουσας αφιερώτριας της Παναγίας της Αγιάσου). Οι εκκλησιαστικοί επίτροποι, παρακάλεσαν το Διοικητικό Συμβούλιο του Αναγνωστηρίου να συμμετάσχει στην κηδεία, για να προσδώσει πρόσθετο κύρος στην τελετή. Τότε παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το νεκρώσιμο πέπλο του Αναγνωστηρίου που μετέφερε το Διοικητικό Συμβούλιο. Τα μέλη του εκφώνησαν και επικήδειους λόγους, ενώ όλοι οι «Αναγνωστηριακοί» παρακολούθησαν την κηδεία. Το Αναγνωστήριο εισέπραξε συγκεκριμένη χρηματική αμοιβή για τη συμμετοχή του. Σταδιακά το Αναγνωστήριο καθιερώθηκε ως πολιτιστικός, αλλά ως ένα βαθμό και κοινωνικο - πολιτικός θεσμός στο πλαίσιο της Αγιασώτικης κοινωνίας. Για παράδειγμα την περίοδο του Μακεδονικού αγώνα ανέλαβε την πώληση των λαχείων του «Εθνικού Στόλου» (που προέρχονταν από την Αθήνα), τα έσοδα του οποίου προορίζονταν για την ενίσχυση των ελληνικών ανταρτικών σωμάτων της Μακεδονίας, ενώ διοργάνωσε και εράνους για τον ίδιο σκοπό. Μετά το 1908 (καθιέρωση του συντάγματος των Νεότουρκων), διοργάνωσε την απογραφή του πληθυσμού της Αγιάσου και την τέλεση εκλογών για την ανάδειξη των Εκλεκτόρων που θα ψήφιζαν τους Βουλευτές της Λέσβου για την Τουρκική Βουλή. Τα μέλη του έκαναν περιοδικά δημόσιες συντεταγμένες εμφανίσεις και παρεμβάσεις. Για παράδειγμα διοργάνωναν θρησκευτικά κηρύγματα στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας τη Μεγάλη Εβδομάδα, ενώ το Αναγνωστήριο δημιούργησε και νυχτερινή σχολή για την παροχή βασικής παιδείας σε αναλφάβητους Αγιασώτες.



 Η δράση του Αναγνωστηρίου την περίοδο από την απελευθέρωση της Λέσβου (8/11/1912) μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1940 (28/2/1946) - Η προπολεμική περίοδος και η Γερμανική Κατοχή
 Από το 1912 μέχρι την περίοδο της Γερμανικής κατοχής το Αναγνωστήριο Αγιάσου καθιερώθηκε ως θεσμός στη συνείδηση των κατοίκων της Αγιάσου, αλλά και ολόκληρης της Λέσβου. Αυτή την περίοδο εμπλούτισε τη βιβλιοθήκη του, διοργάνωσε πληθώρα ερασιτεχνικών θεατρικών παραστάσεων, χοροεσπερίδες, μουσικοφιλολογικές βραδιές, επιστημονικές διαλέξεις και συζητήσεις, ίδρυσε αθλητική ομάδα και εκκλησιαστική χορωδία και επιμελήθηκε την παράδοση μαθημάτων ευρωπαϊκής μουσικής στα μέλη του. Παράλληλα ανέλαβε την χορηγία χρηματικών βραβείων στους πλέον επιτυχημένους «καρνάβαλους» των Αποκριών, καθιερώνοντας από το 1938 τον «Βάλειο» διαγωνισμό. Το κυριότερο όμως επίτευγμα του Αναγνωστηρίου αφορά τη σχέση που κατάφερε να δημιουργήσει με τη νεολαία της Αγιάσου, αφού καθιερώθηκε στη συνείδησή τους ως ενεργός πολιτιστικός πόλος. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Πάνου Πράτσου (μετέπειτα προέδρου του Αναγνωστηρίου), ο οποίος αυτή την περίοδο ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το Αναγνωστήριο και άρχισε να συμμετέχει στις δραστηριότητες του: «...Ήταν το Αναγνωστήριο τότε…εκείνα τα χρόνια [δεκαετία του 1930]. Εκεί βρήκα ότι είχα μέσα μου, διότι όλη η νεολαία συγκεντρώνονταν εκεί τότε. Βέβαια η εποχή ήταν πολύ στενή. Ήταν ένας δάσκαλος ο Χατζηπαναγιώτης, συνδέθηκα μαζί του εκεί, μ’ είχε το δεξί του χέρι, στις χορωδίες, στην εκκλησία, έπρεπε να δώσω εγώ τον τόνο, από που θα βγει ένα κομμάτι στην εκκλησία…αναλάμβανα π.χ. τη Μεγάλη Εβδομάδα με χορωδία…Το 1934-1935 μπήκα στο Διοικητικό Συμβούλιο του Αναγνωστηρίου. Κάναμε μουσικοφιλολογικές βραδιές, εσπερίδες, επιστημονικές διαλέξεις....».
 Ενδεικτική της επιρροής του Αναγνωστηρίου τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, είναι και η επίσημη συμμετοχή του, μαζί με τις υπόλοιπες αρχές της Αγιάσου, στην υποδοχή του βασιλιά Γεωργίου Β΄ και του διαδόχου του Παύλου, κατά τις επισκέψεις τους στην Αγιάσο, το 1936 και 1937. Βέβαια, όπως ήταν φυσικό, η δραστηριοποίησή του υποβαθμίστηκε την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, αν και δεν διεκόπη οριστικά. Μάλιστα η εορταστική εκδήλωση που διοργάνωσε για την επέτειο της 25ης Μαρτίου το 1944, μετετράπη σε αντιγερμανική διαδήλωση, που προκάλεσε και γερμανικά αντίποινα στην Αγιάσο.



  1/3/1946 μέχρι 18/4/1952 - Ο Εμφύλιος και η μετεμφυλιακή περίοδος - Το Αναγνωστήριο διαλύεται και παραμένει κλειστό
 Οι συγκρούσεις και οι τριβές που χαρακτηρίζουν αυτή την ιστορική περίοδο είχαν φυσικά αρνητικό αντίκτυπο στο Αναγνωστήριο, όπως και σε κάθε κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα των Αγιασωτών, των Λεσβίων και γενικότερα των Ελλήνων. Το Αναγνωστήριο διαλύθηκε και παρέμεινε ανενεργό μέχρι το 1952. Χαρακτηριστική είναι η αφήγηση του Πάνου Πράτσου για τις δυσκολίες που αντιμετώπισε, μετά την εκλογή του ως προέδρου, στις αρχές τις δεκαετίας του 1950, εξ’ αιτίας του πολιτικού διχασμού: «...Μ’ έβαλαν μέσα στο Διοικητικό Συμβούλιο, έμεινα. Χωρίς μουσική το ίδρυμα τότε δε μπορούσε να σταθεί. Κάθε ώρα έβλεπες χρειάζονταν η μουσική. Εγώ λοιπόν τα συγκέντρωνα όλα αυτά, τα τέτοια. Είχα και μια κοινωνική θέση καλή, εξαιρετική, και δεν έπιανε απάνω μου να μου κολλήσουν τίποτα να με πάρουν να μ’ εξορίσουν. Διότι κι αυτά τα δοκίμασα. Τα δοκίμασα…μεγάλες δοκιμασίες, στην αυτή, στη δικτατορία την τελευταία....Έτρεχαν οι προύχοντες στη Μυτιλήνη να δώσουν να καταλάβουν στο Νομάρχη, μη βάλεις χέρι πάνω στο, χάθηκες, ’πα στον Πράτσο. Αλλά σε μένα δε μπορούσαν να βάλουν ‘ψαλίδι’ απάνω μου, κι ανέλαβα το Αναγνωστήριο τότε...».



Η επανίδρυση του Αναγνωστηρίου (19/4/1952) και η δράση του στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα - Η περίοδος του Πάνου Πράτσου
 Στις 19/4/1952 ύστερα από τακτική συνεδρίαση είκοσι ενός (21) μελών του Αναγνωστηρίου επιτεύχθηκε η επανασύσταση, δηλαδή ουσιαστικά η επανίδρυση του Αναγνωστηρίου, η ψήφιση νέου Καταστατικού [εξήντα δύο (62) άρθρων] και η εκλογή προσωρινής Διοικητικής Επιτροπής. Με την επανίδρυσή του, το Αναγνωστήριο ξεκίνησε μια καινούργια μεγάλη περίοδο κοινωνικής και πολιτιστικής δράσης, η οποία συνεχίζεται απρόσκοπτα μέχρι σήμερα. Αυτή η περίοδος σφραγίστηκε από την προσωπικότητα του επί σαράντα δύο (42) χρόνια [1954-1955 και 1957-1998] προέδρου, του Πάνου Πράτσου, που έδωσε νέα ώθηση στη δημιουργική πολιτική του Αναγνωστηρίου,  ιδιαίτερα στους τομείς της μουσικής και του θεάτρου.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, ο Πάνος Πράτσος επικέντρωσε το ενδιαφέρον του σε δύο «νέα» είδη θεατρικών παραστάσεων, την οπερέτα και το σύγχρονο ελληνικό και ξένο θέατρο. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970 παρουσιάστηκαν οκτώ (8) συνολικά οπερέτες, σε πλήθος παραστάσεων, τόσο στην Αγιάσο, όσο και σε πολλά άλλα μέρη της Λέσβου. Παράλληλα, από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, το ενδιαφέρον του Αναγνωστηρίου στράφηκε (και) προς την κατεύθυνση της καταγραφής και διάσωσης της μουσικο-λαογραφικής παράδοσης της Αγιάσου. Τις σχετικές δράσεις επιμελήθηκε ο Πάνος Πράτσος από το 1964, σε συνεργασία με τους μουσικούς Ευστράτιο Ψύρρα και Σταύρο Ρόδανο, καθώς και τα μέλη του καλλιτεχνικού τμήματος Ελένη Λαλαδέλλη, Στρατούλα Παπασταματίου, Ηλέκτρα Κορομηλά, Άννα Κουμλέλλη και Βασιλική Καρέτου. Σ’ αυτό το πλαίσιο η πολιτική του Αναγνωστηρίου συνδύασε τις θεατρικές παραστάσεις με μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις. Η συγκεκριμένη επιλογή κυριάρχησε μέχρι σήμερα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα προσφέρουν οι εκδηλώσεις που διοργάνωσε το Αναγνωστήριο το 1994, στην επέτειο των εκατό (100) χρόνων από την ίδρυσή του στην Αγιάσο, στη Λέσβο, στον Πειραιά και στο Σίδνεϋ της Αυστραλίας: σ’ αυτές, οι θεατρικές και οι μουσικοχορευτικές παραστάσεις, κατέχουν σχεδόν ισάξιο ρόλο. Τη  δεκαετία του 1970 αναβίωσε και η πρακτική της συγγραφής Αγιασώτικων ηθογραφιών, με θεματικές που αναφέρονται στην καθημερινή ζωή της Αγιάσου. Μετά από παρότρυνση του Π. Πράτσου, τον κεντρικό ρόλο του συγγραφέα ανέλαβε ο Αντώνης Μηνάς, που ξεδίπλωσε ένα πηγαίο ταλέντο, για να εμπλουτίσει με νέα έργα το ηθογραφικό αγιασώτικο θέατρο.
Παράλληλα, από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, ύστερα από πολλές και επίπονες προσπάθειες τόσο του προέδρου Πάνου Πράτσου, όσο και των υπολοίπων μελών του Αναγνωστηρίου, λύθηκε το μακροχρόνιο πρόβλημα της απόκτησης ιδιόκτητης στέγης. Το Αναγνωστήριο ολοκλήρωσε την κατασκευή (1966) του κεντρικού του κτιρίου (βιβλιοθήκη, και αναγνωστήριο), την κατασκευή (1975) αίθουσας καλλιτεχνικών εκδηλώσεων (κινηματοθέατρο), την ανάπλαση και υδροδότηση (1960 και 1974 αντίστοιχα) του Ιερού λόφου Καστέλι (όπου υπάρχει ο ναός του Αρχάγγελου Μιχαήλ ή «Αστράτηγου» ή «Ταξιάρχη» - προστάτη του Αναγνωστηρίου)   και την κατασκευή (1988) του Λαογραφικού Μουσείου.
Σήμερα, εκατόν έξι (106) χρόνια μετά από την ίδρυσή του, το Αναγνωστήριο Αγιάσου «Η Ανάπτυξη» συνεχίζει την πολύτιμη πολιτιστική του δράση. Ο σύγχρονος (από το 1998) πρόεδρος Κλεάνθης Κορομηλάς, τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και οι υπεύθυνοι των διαφόρων τμημάτων του, επιδιώκουν μια συνέχεια που θα αξιοποιήσει τις εμπειρίες του παρελθόντος, υπό το πρίσμα των σύγχρονων κοινωνικών και πολιτισμικών αναγκών. Οι λαμπρές κριτικές που δέχονται οι ερασιτέχνες ηθοποιοί του Αναγνωστηρίου και το παιδικό χορωδιακό και μουσικό του συγκρότημα, φαίνεται ότι δικαιώνουν αυτή την προσπάθεια.



Επίλογος
 Το Αναγνωστήριο αποτελούσε και αποτελεί για την Αγιάσο, τη Λέσβο, την Ελλάδα και τις κοινότητες των Λέσβιων ομογενών του εξωτερικού ένα πολύτιμο και αναντικατάστατο πολιτιστικό θεσμό. Ουσιαστικά αντιπροσωπεύει ένα δεσμό ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Σε όλες τις περιόδους της ιστορίας του αποτελούσε ένα εκπαιδευτικό και πολιτισμικό κέντρο «παραγωγής» και «αναπαραγωγής» νέων γενιών ανθρώπων και ιδεών. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του Αντώνη Μηνά «...Δεκαπέντε χρονών, ήμουν στο Αναγνωστήριο, πάνω στη σκηνή, πολλά χρόνια πάνω στη σκηνή, εκεί πήρα και το βάπτισμα… Μετά ασχολήθηκα με το καρναβάλι... Από το σχολείο [από τότε πήγαινα στο Αναγνωστήριο]...Τώρα είμαι «Αναγνωστηριακός». Αυτοί [οι ‘Αναγνωστηριακοί’] ήταν άνθρωποι που πήγαιναν στο Αναγνωστήριο, [ήταν] πνευματώδεις, γραμματιζούμενοι, επαγγελματίες, αγρότες και ανταμώνανε στο χώρο αυτό, κουβεντιάζανε, ανταλλάσσανε απόψεις και ο ένας έπαιρνε από τον άλλον…Μια σκυταλοδρομία γίνεται και εγώ πήρα τη σκυτάλη, το 1956, στα χέρια μου...».
Ο Προκόπης Μαϊστρέλλης, σύγχρονος Γραμματέας του Αναγνωστηρίου συμπληρώνει: «Με το Αναγνωστήριο της Αγιάσου ασχολούμαι από πολύ μικρός. Βέβαια σαν ακροατής και σαν θεατής των δρωμένων που συνέβαιναν εδώ και κάποια χρόνια, δηλαδή μιλάμε για πριν από 30-35 χρόνια, γύρω στο 1960 με 1965...Ήμουνα δέκα χρονών...Το 1967, ο μόνος τρόπος να αντλήσουμε γνώσεις ήταν η εγκυκλοπαίδεια στο Αναγνωστήριο και τα όποια βοηθήματα υπήρχαν εκείνη την εποχή. Γιατί όταν κατάγεσαι από φτωχή οικογένεια, ο πατέρας εργάτης η μητέρα οικιακά, ...δεν είχαμε την οικονομική ευχέρεια τότε να αγοράζουμε βιβλία. Αποτέλεσε λοιπόν, όχι μόνο για μένα, αλλά και για όλη τη γενιά τη δικιά μου το Αναγνωστήριο, αλλά όπως ακούω και για τις παλιότερες γενιές, ένα φάρο γνώσης, άντλησης γνώσεων...».


Υποσημειώσεις
 (1) Για τη δημιουργία του κειμένου «Ιστορία του Αναγνωστηρίου Αγιάσου ‘Η Ανάπτυξη’» χρησιμοποιήθηκαν οι εξής πηγές:
- Κολαξιζέλης Σ., Θρύλος και Ιστορία της Αγιάσου, της Νήσου Λέσβου, Χατζηβασιλείου Γ. (επιμ. και παρουσ.), Φωτομηχανική Ανατύπωση, Φιλοπρόοδος Σύλλογος Αγιασωτών, Αθήνα, 1997.
- Χατζηβασιλείου Γ., Ιστορία του Αναγνωστηρίου Αγιάσου, Η Ανάπτυξις. 1894 - 1975, Αθήνα, 1975.
- Χατζηβασιλείου Γ., Αναγνωστήριο «Η Ανάπτυξη»  Αγιάσου», Αθήνα, 1995.
- Μίσσιου Γ., Φιλολογικά (και πάρεργα) της Μυτιλήνης, πλην και άλλα, τόμ. Έκτος, Αστερίας, Μυτιλήνη, 1996.
- Χτούρης Σ. (επ.), Μουσικά σταυροδρόμια στο Αιγαίο. Λέσβος (19ος-20ός αιώνας), Υπουργείο Αιγαίου-Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Εξάντας, Αθήνα 2000.
· Οι ακόλουθες συνεντεύξεις στα πλαίσια της έρευνας (συλλογή και τεκμηρίωση των στοιχείων): Συνέντευξη Κορομηλά Κλεάνθη, στις 24/5/2000, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Πράτσου Πάνου, στις 15/5/2000 & στις 20/5/2000 & στις 21/5/2000 & στις 24/5/2000, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Μαϊστρέλλη Προκόπη, στις 24/5/2000 & στις 20/6/2000, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Μηνά Αντώνη, στις 16/6/2000, στη Μυτιλήνη - Συνέντευξη Ρόδανου Χαρίλαου, στις 21/1/1996 & στις 24/5/2000, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Ρόδανου Σταύρου, στις 21/1/1996, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Ζαφειρίου Κώστα, τον Ιανουάριο του 1996, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Ευστράτιου Ψύρρα, τον Ιανουάριο του 1996, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Αγρίτη Δημήτρη, τον Ιανουάριο του 1996, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Σουσαμλή Γιάννη, στις 22/1/1996, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Βίγλατζη Μιχάλη, τον Ιανουάριο του 1996, στην Αγιάσο Λέσβου - Συνέντευξη Σουσαμλή Παναγιώτη, στις 9/5/1997, στη Μυτιλήνη.
· Το προσωπικό αρχείο, του επί εξήντα επτά (67) περίπου χρόνια, ασχολούμενου με τις δραστηριότητες του Αναγνωστηρίου Αγιάσου «Η Ανάπτυξη» και επί σαράντα δύο (42) χρόνια [1954-1955 και 1957-1998] προέδρου του, κου Π. Πράτσου.
· Το αρχείο του Αναγνωστηρίου Αγιάσου «Η Ανάπτυξη».
· Το επεξεργασμένο και τεκμηριωμένο ερευνητικό υλικό, μεγάλο μέρος του οποίου έχει καταχωρηθεί σε βάσεις δεδομένων, το οποίο και συγκεντρώθηκε στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος «Κιβωτός του Αιγαίου» κατά τη διάρκεια των επισκέψεων της ομάδας έρευνας στην Αγιάσο και το Αναγνωστήριο Αγιάσου «Η Ανάπτυξη», κυρίως κατά την περίοδο από τον Ιανουάριο του 1996, έως τον Μάιο του ίδιου έτους.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου