Τρίτη 24 Μαΐου 2011

Ασώματος


Ο Ασώματος βρίσκεται 22 χιλιόμετρα δυτικά της Μυτιλήνης στον οδικό άξονα προς Αγιάσο. Είναι χωριό ορεινό σε υψόμετρο 301 μέτρων από την θάλασσα, στους πρόποδες του Ολύμπου. Χαμένο μέσα στις ελιές κρατάει αναλλοίωτα τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.
Η ιστορία του χωριού αρχίζει από πολύ παλιά. Κατά τα μέσα των μεσαιωνικών χρόνων ελεύθεροι καλλιεργητές γης μετακινήθηκαν προς νότο από τον αγροτικό οικισμό που είχαν δημιουργήσει στη θέση «Χωραφέλια», που βρισκόταν τρία περίπου χιλιόμετρα βορείως του σημερινού χωριού. Αυτή η μετακίνηση έγινε από τον φόβο των πειρατικών επιδρομών και είχε σαν συνέπεια την δημιουργία περισσοτέρων οικισμών. Ένας εξ αυτών ήταν η «Καστανιά», που αυξήθηκε πληθυσμιακά και στον οποίο χτίστηκε ναός αφιερωμένος στην χάρη των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ. Επειδή πάντα αναφέρεται ο Μιχαήλ πρώτος, όμως ως πνεύμα χωρίς σώμα, το χωριό ονομάστηκε Ασώματος.
Λίγους μήνες μετά την υποδούλωση της Λέσβου στους Τούρκους, το 1462, ξέσπασε πόλεμος μεταξύ Βενετίας και Τουρκίας. Γρήγορα οι πολεμικές επιχειρήσεις μεταφέρθηκαν και στη Λέσβο και είχαν σαν συνέπεια τον άγριο διωγμό του πληθυσμού εκ μέρους των Τούρκων. Σύμφωνα με την παράδοση σφαγιάσθηκαν και οι κάτοικοι του οικισμού «Χωραφέλια» το 1464. Μετά το τέλος του Τουρκοβενετικού πολέμου οι Τούρκοι εγκατέστησαν σ’ ορισμένα χωριά ομοφύλους τους για να εποπτεύουν και να ελέγχουν τους υπόδουλους. Έτσι και στην περιοχή του Ασωμάτου δημιουργήθηκε μικρό Τουρκικό χωριό, του οποίου όμως οι κάτοικοι σύντομα μετοίκησαν σε περιοχές με περισσότερους ομοθρήσκους τους. Το 1922, κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών, τα κτήματα των Τούρκων παραχωρήθηκαν στους πρόσφυγες.
Ορεινό χωριό με πληθώρα θρύλων και τοπικών παραδόσεων, ο Ασώματος, είναι χτισμένος πλάι στον πέτρινο όγκο του «Νίκωνα». Στην είσοδο του χωριού συναντάμε το σχολείο σε όμορφο κτίριο. Συνεχίζοντας βρίσκουμε την αγορά με τα καφενεία, τα αρτοποιεία - με τα πολύ γνωστά παξιμάδια - και τα υπόλοιπα μαγαζιά. Υπάρχουν δύο ελαιοτριβεία και ένας αλευρόμυλος. Περιδιαβαίνοντας τα λιθόστρωτα δρομάκια ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα πέτρινα σπίτια, τις όμορφες μαρμάρινες βρύσες, τα γραφικά καφενεία με τις κληματαριές, τα ευλαβικά εξωκλήσια και γενικά μια ατμόσφαιρα γνήσια και ταυτόχρονα διαφορετική από αυτήν της πολύβουης πόλης με τους έξαλλους ρυθμούς της. Η εκκλησία του χωριού είναι τρίκλιτη βασιλική και τιμάται στις 8 Νοεμβρίου, γιορτή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, Μιχαήλ και Γαβριήλ. Στον περίβολο του ναού υπάρχει το Εκκλησιαστικό - Λαογραφικό μουσείο του χωριού. Σ’ αυτό φυλάσσονται χειρόγραφα, παλαιά λειτουργικά βιβλία, ιερά σκεύη, άμφια, παλαιές εικόνες, ένας από τους παλαιότερους - αν όχι ο παλιότερος - επιτάφιους, συλλογή από νομίσματα και εκκλησιαστικά μπιλιέτα και πολλά άλλα αξιόλογα αντικείμενα εξαιρετικού ενδιαφέροντος για τον επισκέπτη.
Η περίοδος της μετανάστευσης στην Αμερική, στις αρχές του αιώνα, βρήκε και τον Ασώματο να «αιμορραγεί». Από εδώ καταγόταν ο Ιωάννης Κοντέλλης, ο ιδρυτής της εταιρίας αυτοκινήτων «FORD» στην Ελλάδα. Πράγματι η μεγάλη αγάπη του για το χωριό φάνηκε μέσα από προσφορές και δωρεές. Επίσης ο επιχειρηματίας Εμμανουήλ Ι. Κοντέλλης κόσμησε το χωριό με βρύσες, διαμόρφωσε την πλατεία, ανήγειρε υπέροχο ξωκλήσι βυζαντινού ρυθμού και γενικά φρόντισε στον καλλωπισμό της γενέτειρας.
Κύρια πηγή εσόδων για το χωριό - πράγμα άλλωστε που ισχύει για όλο σχεδόν το νησί - είναι η καλλιέργεια της ελιάς. Οι γυναίκες ασχολούνται και με την τέχνη της ύφανσης σε σχέδια εξαιρετικής καλαισθησίας. Επίσης η τέχνη της καλαθοπλεκτικής είναι ανεπτυγμένη - από πατέρα σε γιο. Όλα αυτά μπορεί να τα προμηθευτεί ο επισκέπτης από τον νεοσύστατο «Αγροτοτουριστικό Συνεταιρισμό Γυναικών Ασωμάτου».
Αλλά και στον πνευματικό τομέα ο Ασώματος κατέχει επιφανή θέσηΑπό εδώ καταγόταν ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκός Γρηγόριος Παπαμιχαήλ (1874 - 1956), αξιόλογος πνευματικός άνθρωπος, ο οποίος διακρίθηκε για το πλούσιο συγγραφικό του έργο. Κατά το Ακαδημαϊκό έτος 1936 - 1937, ως ο εκατοστός Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, διοργάνωσε λαμπρές εκδηλώσεις για τις εορτές της εκατονταετηρίδας αυτού. Επίσης ο Στρατής Παπανικόλας (1894 - 1952), πρωτεργάτης της ανεπανάληπτης «Λεσβιακής Άνοιξης» και δημιουργός της εφημερίδας «Τρίβολος». Στο χωριό υπάρχει επίσης ο πολιτιστικός σύλλογος «Ταξιάρχης» με πλούσια δραστηριότητα.
Όποιος βρεθεί στην περιοχή του Ασωμάτου πρέπει απαραίτητα να επισκεφθεί και την τοποθεσία «Άγιοι Ανάργυροι». Πρόκειται για μια μαγευτική τοποθεσία χωμένη στα πλατάνια, τα πεύκα και τις καρυδιές, με δροσερά νερά να κυλούν ανάμεσα στα δένδρα, σκιές και κελαηδίσματα πουλιών παντού και γραφικά καφενεδάκια έτοιμα να ξεκουράσουν και να αναψύξουν τον επισκέπτη.
Υπάρχει τακτική καθημερινή σύνδεση του χωριού με την πρωτεύουσα του νησιού Μυτιλήνη.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου