Ταξιάρχες Καγιάνη

Ένα όμορφο ορεινό προάστιο που απέχει 6,5 Km νότια της Μυτιλήνης. Το χωριό σκαρφαλωμένο στην πλαγιά της Αμαλής, σε υψόμετρο 175m, προσφέρει απλόχερα στους επισκέπτες μία καταπληκτική θέα τόσο από την πόλη της Μυτιλήνης όσο και από τα νότια προάστια της.
Αξίζει λοιπόν τον κόπο να ανεβείτε μέχρι εδώ, φτάνει να συνεχίσετε προς τα πάνω τον δρόμο που οδηγεί στο Μουσείο του Θεόφιλου.
Βασικός πόλος έλξης αποτελεί η επιβλητική εκκλησία των Ταξιαρχών - ένα κομψοτέχνημα αρχιτεκτονικής, βυζαντινού ρυθμού. Η εκκλησία που άρχισε να φτιάχνεται το 1903 και τελείωσε το 1958, έδωσε και το όνομα στο χωριό. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ξυλόγλυπτο τέμπλο της και οι παλιές εικόνες της. Η μεγάλη ολόσωμη εικόνα του Ταξιάρχη ύψους 2μ είναι κατασκευασμένη από κηρομαστίχα πριν από 800 περίπου χρόνια..Στο ναό φυλάσσεται επίσης ένας σταυρός αγιασμού με χρονολογία 829 και επιγραφή "Θεόφιλος και Κασσιανή". Σύμφωνα με την παράδοση ο Σταυρός αυτός πρέπει να μεταφέρθηκε από την Κωνσταντινούπολη και παραδόθηκε στην εκκλησία από άγνωστο μοναχό. Εξαιρετικό είναι επίσης και το προαύλιο του ναού, μια που η θέση του, το μέγεθος του σε συνδυασμό με τον ίσκιο των επιβλητικών κυπαρισσιών και πεύκων που διαθέτει, αποτελεί έναν από τους πιο ωραίους “εξώστες” του νησιού.
Το χωριό έχει και δεύτερο όνομα “Καγιάνι” που είναι και παλαιότερο και προέρχεται από την τουρκική λέξη “Καγιάς” που σημαίνει βράχος, μια που κάτω από το χωριό απλώνεται ένα μεγάλο βραχώδες ύψωμα.
Τα σπίτια του χωριού ξεπροβάλλουν όμορφα ανάμεσα στους πλούσιους ελαιώνες. Εδώ ο επισκέπτης θα βρει λίγα παραδοσιακά καφενεδάκια που στα μικρά αλλά πολύ γραφικά και περιποιημένα μπαλκόνια τους, μπορεί να απολαύσει καλοφτιαγμένους ντόπιους μεζέδες, τους οποίους μπορεί να βρει φυσικά και σε όλες τις ταβέρνες που βρίσκονται συγκεντρωμένες κατά μήκους του κεντρικού δρόμου που οδηγεί στους Ταξιάρχες. Αξίζει πάντως να επισκευτήτε την ταβέρνα του Αντώνη με την καταπληκτική θέα και τους νοστιμότατους μεζέδες.
Σε μικρή απόσταση από το χωριό, στο δρόμο που ενώνει την κοινότητα με τα Λουτρά, βρίσκεται η σπηλιά του Αγίου Βαρθολομαίου. Η είσοδος είναι δυσδιάκριτη. Η σπηλιά είναι γεμάτη από σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Έχει ερευνηθεί από ομάδα σπηλαιολόγων αλλά δεν έχει προχωρήσει ηαξιοποίηση της, μ' αποτέλεσμα να είναι απρόσιτη για τοκοινό. Θα πρέπει όμως να αναφέρουμε ό,τι μέσα στο σπήλαιο βρέθηκαν χειροποίητα αγγεία, όμοια με εκείνα που είχαν ανακαλυφθεί στη Θερμή τα οποία θεωρούνται σημαντικά μια που ρίχνουν φως στην προϊστορία ολόκληρου του νησιού.