ΚΑΛΛΟΝΗ

Γενικά

Η Καλλονή ευνοημένη από τη φύση, με τα νερά του Κόλπου να την αγκαλιάζουν, την πλούσια πεδιάδα των 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων να την πλαισιώνει, με τα ιστορικά της Μοναστήρια να της παραστέκουν φρουροί, ήταν ανέκαθεν το σταυροδρόμι, απ' όπου περνούσαν και περνούν οι βασικοί οδικοί άξονες του νησιού.

Δύο πόλεις ορίζουν το μυθικό και αρχαίο παρελθόν της: η Πύρρα και η Αρίσβη. Δύο είναι στη διάρκεια των αιώνων και οι φυσικοί παράγοντες που στήριξαν την οικονομία και τη δυναμική της παρουσία στο νησί: Ο Κόλπος Καλλονής που στην αρχαιότητα λεγόταν Πυρραίων Εύριπος (από την πόλη της Πύρρας) και η εξαιρετική ποιότητα της γης του κάμπου, που κατοικήθηκε και κατοικείται και σήμερα πυκνά, λόγω του πλούτου του. 

Η Σκάλα Καλλονής που απέχει 4 km από την κωμόπολη αποτελεί σημαντικό τουριστικό θέρετρο. Η περιοχή έχει εκτεταμένες αμμουδιές, με ρηχά ζεστά νερά και πολλά κοχύλια. Το λιμάνι με τα παραδοσιακά καΐκια, και τις ψαρόβαρκες βαμμένες με τα λαμπερά χρώματα, συνθέτουν μια εικόνα μαγευτική. Η γραφικότητα του τοπίου συμπληρώνεται από τις αλυκές του Κόλπου και τους σημαντικούς βιότοπους της Σκάλας και των Παρακοίλων, μια που εκεί αλλά και σ' όλη την έκταση του κάμπου τα χρώματα της φύσης, τα τοπία, η ποικιλία των ζώων και των πουλιών είναι μοναδική. 
Οι νοστιμιές του κόλπου, που πρώτος μελέτησε και κατέγραψε ο Αριστοτέλης και αργότερα οι μαθητές του Θεόφραστος και Φαινίας ο Ερέσιος, - χτένια, κυδώνια, καλόγνωμες, σουπιές καλαμάρια, κουτσομούρες, οι περίφημοι κέφαλοι και οι μοναδικές σαρδέλες - αποτελούν απολαυστική εμπειρία, για τον μερακλή επισκέπτη. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση του πλαγκτόν, και η διαφορά θερμοκρασίας σε σχέση με το πέλαγος, συντελούν ώστε τα αλιεύματα του Κόλπου Καλλονής, να έχουν ξεχωριστή ποιότητα. 

Ιστορικά στοιχεία
Εδώ, για όποιον σήμερα θα ήθελε να επισκεφθεί την περιοχή, το παρελθόν ζει μέσα στο παρόν. Από τα λείψανα της αρχαίας Αρίσβης και Πύρρας, που φέγγουν κάτω απ΄ τα νερά του Κόλπου, και το ναό του Μέσσου (στην αγροτική περιοχή της Αγίας Παρασκευής), μέχρι τη ΝΑ πλευρά του Κόλπου στα Μάκαρα και στην Αποθήκα(αγροτικές περιοχές της Άγρας), τα σημάδια των εποχών που πέρασαν έχουν αποτυπώσει το ρυθμό της ζωής των ανθρώπων των αλλοτινών καιρών.
Η Καλλονή ήταν μια από τις πιο ακμαίες πόλεις της μεσαιωνικής Λέσβου. Ο καθορισμός της θέσης της ευκολύνεται από την ύπαρξη μικρού κάστρου μεσαιωνικής εποχής, στην κορυφή του λόφου "Παληόκαστρο", Β.Α. απ' τη σημερινή κωμόπολη, σε μικρή απόσταση. Ερείπια μεσαιωνικού ναού διακρίνονται ανάμεσα σε θάμνους, στο λόφο "Σκεπαστός". Ίχνη αρχαίων, βυζαντινών και μεσαιωνικών κτισμάτων, βρίσκονται στις τοποθεσίες "Ισσα", "Τριάντα", "Άγιος Γεώργιος", κ.ά.
Ανάμεσα στην Καλλονή και στα Παράκοιλα, στο ύψωμα "Ξηρόκαστρο", υπήρχε μοναστηριακός ναός της Παναγίας και οικισμός που καταστράφηκε τον 17^ο αιώνα. Επάνω στο λόφο διακρίνονται ερείπια ναού και τμήμα κάστρου. Πρόκειται για αρχαίο φρούριο με μεσαιωνικές προσθήκες.
Η Καλλονή καταστράφηκε από επιδρομή του Μπαλτά Ογλού, το 1445, και οι κάτοικοι της έμμειναν σε αχυρώνες, γι' αυτό και η κωμόπολη ονομαζόταν Άχυρων.
Το όνομα
Το όνομα της κωμόπολης προέρχεται απ' το Καλλ που είναι σχετικό με το κάλλος, αλλά αναφέρεται και στο διαυγές, άφθονο νερό, και την κατάληξη ονή, που σημαίνει περιοχή, χώρα.
Η Καλλονή έχει τον μεγαλύτερο και το πιο εύφορο κάμπο της Λέσβου και η εκδοχή ότι πήρε το όνομα της από τη λέξη καλλο - γή - που σιγά - σιγά έγινε Καλλονή - ευσταθεί όπως και η πρώτη, μια που το περιεχόμενο της λέξης, και στις δύο περιπτώσεις, σημαίνει κάτι το νοικοκυρεμένο, το καθαρό, το όμορφο.

Αξιοθέατα
Μονή Μυρσινιώτισσας
Θα την βρείτε στα Β. του χωριού Δάφια, 1500m απ' την Καλλονή. Ονομάστηκε έτσι από τις πολλές μυρσίνες που καλύπτουν την περιοχή. Ιδρύθηκε το 1487 ως σταυροπηγιακή μονή, και το 1527 έγινε γυναικείο παράρτημα της Μονής Λειμώνος απ' τον Άγιο Ιγνάτιο. Τιμάται στο όνομα της Παναγιάς. Το 1709 λεηλατήθηκε απ τους Τούρκους. Λειτούργησε και εδώ κρυφό σχολειό.
Μονή Λειμώνος 
Μια συνεχή διαδρομή στην ιστορία του νησιού τους τελευταίους πέντε αιώνες. Ένα σημαντικό μοναστήρι στην καρδιά της Λέσβου, μια μοναστική πολιτεία, μία μικρογραφία του Αγίου ¨Όρους, που ακόμη πολλοί κάτοικοι της Λέσβου αγνοούν το μεγαλείο αυτού του χώρου.
Η μονή βρίσκεται Β.Δ. της Καλλονής σε απόσταση 5km σε μια ολοπράσινη κοιλάδα. Τιμάται στο όνομα του Ταξιάρχη Μιχαήλ. Χτίστηκε το 1523, απ΄ το μητροπολίτη Μηθύμνης Ιγνάτιο Αγαλιανό, που ο τάφος του βρίσκεται στο γειτονικό μοναστήρι της Μυρισινιώτισσας, και η κάρα και η ποιμαντορική ράβδος του στη Μονή Λειμώνος.
Η Μονή εκτός από τον εντυπωσιακό μουσειακό πλούτο διαθέτει ήδη πάνω από 40 μικρές και μεγάλες εκκλησίες, παλαιές και νέες. Στο μέσον του μοναστηριού είναι το Καθολικό και τα παρεκκλήσια της Ζωοδόχου Πηγής, του Αγίου Ιγνατίου, Αγίου Χαραλάμπους και του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου με ωραίες τοιχογραφίες του 16ου αιώνα. Τα περισσότερα από αυτά είναι τάματα ευλαβών προσκυνητών. Εδώ συναντώνται όλοι οι ρυθμοί των εκκλησιών και η πρωτοτυπία των τοιχογραφιών. Εδώ συνταιριάζει το παλαιό με το νέο. Στη Β. πλευρά είναι τα κελιά που έχτισε ο Άγιος Ιγνάτιος. Ανάμεσα σ’ αυτά βρίσκεται και το δικό του κελί, με τοιχογραφίες της Υπαπαντής του Κυρίου.
Η είσοδος γυναικών στο καθολικό του μοναστηριού, (ένας ιερός χώρος απέριγραπτα κατανυκτικός) απαγορεύεται. Το άβατο παραβιάστηκε το 1969 απ’ την Ελευθερία Παπασωτηρίου που, σε μια εκδρομή, μπήκε την ώρα της λειτουργίας στην εκκλησία του Αγίου Ιγνατίου και άναψε το κερί της. Μόλις έγινε αντιληπτή την απομάκρυναν γρήγορα. Παλαιότερα, αναφέρει η παράδοση, όταν μια γυναίκα μπήκε στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, έσπασαν όλα τα πιθάρια του μοναστηριού.

Ιστορία του Μοναστηριού.
Στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν το μοναδικό πνευματικό κέντρο της Λέσβου. Ο Άγιος Ιγνάτιος προνοώντας για το μέλλον της Μονής και θέλοντας να το διασφαλίσει από τις αυθαιρεσίες των Τούρκων κατόρθωσε να εξασφαλίσει από τον τότε Σουλτάνο, τουρκικά φιρμάνια που έδιναν κάποιας μορφής προνόμια προς τις δύο Μονές (Λειμώνος και Μυρσινιώτισσας). Έτσι η Μονή διατηρήθηκε, δημιούργησε αλλά και μεγαλούργησε δίνοντας τα πνευματικά φώτα της, στους σκλαβωμένους για πολλά χρόνια Λέσβιους. Λίγα χρόνια μετά την ίδρυση της Μονής ιδρύθηκε η περίφημη Λειμωνιάδα Σχολή, το κρυφό σχολειό της εποχής όπου δίδαξαν μεγάλοι δάσκαλοι όπως ο Παχώμιος Ρουσάνος. Η Σχολή έφτασε να λειτουργεί με κάποιες διακοπές μέχρι και το 1925.
Στη συνέχεια το 1530 ο Άγιος Ιγνάτιος κατά την επίσκεψή του στο Οικουμενικό Πατριαρχείο εξελέγη Μητροπολίτης Μηθύμνης, λόγω χηρείας τότε του Μητροπολιτικού θρόνου. Κατόρθωσε δε, να εξασφαλίσει από τον τότε Πατριάρχη επίσημο πατριαρχικό σιγίλιο με το οποίο αναγνωρίζονταν οι δύο Μονές ως Πατριαρχικές και Σταυροπηγιακές έτσι ώστε να βρίσκονται κάτω από τη σκέπη του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Η βοήθεια για την απελευθέρωση του νησιού ήταν ιδιαιτέρως σημαντική. Στις απελευθερωτικές μάχες που έγιναν στις αρχές Δεκεμβρίου 1912 στα υψώματα κοντά στη Μονή, το μοναστήρι μεταβλήθηκε σε κέντρο περίθαλψης των τραυματιών και των αιχμάλωτων, σε στρατηγικό κέντρο αποφάσεων των Ελλήνων αξιωματικών αλλά και τροφοδότη τροφίμων του Ελληνικού Στρατού. Η βοήθεια της ήταν καθοριστική. Το μνημείο των πεσόντων που στέκει στο λόφο του Τυρρανυδίου πάνω από τη Μονή, θυμίζει, σε συνδυασμό με το άγριο βραχώδες τοπίο την σκληρότητα των μαχών!

Η Μονή του σήμερα
Τα τελευταία χρόνια η Μονή άρχισε να αναστηλώνεται και να φυσάει άνεμος δημιουργίας.
Ο σημερινός ηγούμενος της Μονής, Αρχιμανδρίτης Νικόδημος Παυλόπουλος χάρις στις άοκνες και με πολύ ζήλο προσπάθειές του, κατάφερε να ξαναφέρει τη Μονή στη θέση που της αξίζει.
Τα τελευταία τριάντα χρόνια με πολύ δουλειά αναστήλωσε την παλαιά πτέρυγα των κελιών, το Καθολικό καθώς και άλλα κτίσματα. Δημιούργησε νέα συγκροτήματα που στεγάζουν σήμερα:

• το Γηροκομείο όπου μπορούν να βρουν φιλοξενία οι ηλικιωμένοι απόμαχοι της ζωής.
• Ξενώνα δυναμικότητας 200 ατόμων τουλάχιστον όπου φιλοξενούνται εκατοντάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, διαθέτοντας μάλιστα και ιδιαίτερα εντυπωσιακή τραπεζαρία δυναμικότητας 500 ατόμων.

Ίδρυσε και λειτούργησε το μεγαλύτερο Μουσείο που μπορεί να δει επισκέπτης σε μοναστηριακό χώρο σε όλη την Ελλάδα, όπου στις πάμπολλες αίθουσες τους εκτίθενται κειμήλια ανεκτίμητου αξίας και περιλαμβάνει:

• Ισόγειο - Κυρίως πτέρυγα
• Ιεροφυλάκιο των Ιερών εικόνων και Λειψάνων
• Βιβλιοθήκη χειρογράφων
  με 516 χειρόγραφα από τα οποία 59 είναι σε μεμβράνες. Τ’ αλλά είναι μετάξινα ή χάρτινα. Τα χειρόγραφα χρονολογούνται από τον 9^ο αιώνα έως και σήμερα.
• Σκευοφυλάκιο
• Λαϊκό Μουσείο
  με ένα εντυπωσιακό πλούτο αντικειμένων. Ανάμεσα σ’ αυτά βρίσκεται μια πολυθρόνα του Αγίου Ιγνατίου, κασέλες με ποικιλόμορφες, ξυλόγλυπτες διακοσμήσεις, εικόνες με επίχρυσες παραστάσεις και αγίους ζωγραφισμένους με τη βυζαντινή λαϊκή τεχνοτροπία, γυάλινα καντήλια με διάφορους χρωματισμούς και διακοσμήσεις.
• Παράρτημα Λαϊκού Μουσείου
• Το Ιεροφυλάκιο του Μητροπολίτη Μηθύμνης Ιακώβου (+ 1984)
• Το Λεσβιακό σπίτι
• Το Λαογραφικό Μουσείο
• Βιβλιοθήκη εντύπων με 20.000 περίπου βιβλία από το 1498, πολλά δε από αυτά είναι σπανιότατα. Το αρχαιότερο βιβλίο είναι ένα Ευαγγέλιο του Θ’ αιώνα, καλλιτεχνικά γραμμένο με μελάνι χρυσόξανθο.
• Γεωλογικό μουσείο (Μουσείο Πετρωμάτων)

Σε νέα πτέρυγα που κατασκευάζεται προβλέπεται να εκτεθούν τα επόμενα χρόνια πίνακες, νομίσματα, αντιμίσια κ.ά.
Όλα αυτά τα στοιχεία έχουν καταστήσει τα τελευταία χρόνια την Ιερά Μόνη Λειμώνος σημαντικό πόλο έλξης προσκυνητών και επισκεπτών, Ελλήνων και ξένων. Η παράδοση διατηρείται σε όλο της το μεγαλείο, τονίζοντας τη διαχρονικότητά της, έτσι ώστε μια επίσκεψη στη Μονή να ζωντανεύει θρησκευτικές, ιστορικές και εθνικές μνήμες της Λέσβου και της Ελλάδος.
Η Μονή δικαιολογεί απόλυτα το όνομά της, κυριολεκτικά και μεταφορικά, είναι ένας πραγματικός και πνευματικός ΛΕΙΜΩΝΑΣ.

Η εκκλησία της Αγίας ΤριάδοςΣτο δρόμο Καλλονής - Πέτρας, σε απόσταση 600m, βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Τριάδος, μέσα σε μικρό δάσος από πεύκα, πλατάνια και ευκάλυπτους. Μεγάλο πανηγύρι γίνεται στη γιορτή του Αγίου Πνεύματος.

Ο παλιός μητροπολιτικός ναός της Ζωοδόχου Πηγήςπαρουσιάζει έντονο καλλιτεχνικό και ιστορικό ενδιαφέρον. Ανήκει στον 18^ο αιώνα.

Ο νέος μητροπολιτικός ναός τους Αγίου Ιωάννου. 
Τα περίχωρα της Καλλονής
Δάφια 2,1 Κm Χωριό αγροτικό και κτηνοτροφικό. Στα Β. βρίσκονται εκτεταμένα κοιτάσματα περλίτου.
Αργιανά, Κεράμι – Παπιανά Περιοχές που εκτείνονται από την κωμόπολη μέχρι την παραλία Στις περιοχές αυτές θα βρείτε σύγχρονες ξενοδοχειακές μονάδες, αρκετές ψαροταβέρνες με ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά του Κόλπου. Στα Παπιανά ενδιαφέρουσα είναι η εκκλησία του Σωτήρος, έργο του 15^ου αιώνα, και στο Κεράμι η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη. Η τοποθεσία είναι λιτή, αφήνοντας ελεύθερη τη ματιά του επισκέπτη να επικεντρωθεί στη θέα και στα χρώματα του κάμπου και του Κόλπου, σε αντίθεση με τα γύρω βουνά που κρύβουν πολλές εκπλήξεις για τους επισκέπτες εκείνους που προτιμούν την άμεση επαφή με τη φύση.


πηγή: http://www.lesvosonline.gr